Матчын дар

Хто сказаў: «I я з народам»,
Хто зь ім поплеч стаў, як з братам,
Хто пайшоў зь ім роўным ходам
К роўным зыскам, к роўным стратам, —
З тым і я. Няхай жа ліча,
Будзе трэба — хай пакліча.

Хто ж сказаў, а потым здрадзіў,
Хто пайшоў, а потым кінуў,
Хто ў душы сумленьне згладзіў,
Ў кім апошні сорам згінуў, —
Хай дрыжыць. У дзень прысуду,
Ў страшны дзень, я сьведчыць буду!

33. Ідуць гады

         Ідуць сабе гады, ідуць,
         Бы карагод, бясконца,
         Што ў небе зорачкі вядуць
         Ля месяца, ля сонца.
         Ідуць сабе гады, ідуць —
         І чалавек за імі.
         Куды цябе яны вядуць
         І сьцежкамі якімі?
«Няведама мне, скуль усё і што я;
Няведама мне сама сьцежка мая,
Няведама мне, і куды я іду.
Пытаньня ня маю, ці што там знайду,
Ня ведаю жыцьцё, ці шчасьце, ці не, —
Пачалося гэта, браток, не на мне».
         Ідуць гады, ідуць гады,
         І зь імі ўсё на сьвеце.
         Сягоньня ты, а йшлі дзяды,
         А заўтра пойдуць дзеці.
         Ідуць гады, і ты ідзеш
         Ўздагонь за імі, зь імі.
         Нашто, скажы мне, ты жывеш
         І з думкамі якімі?
«З аднэю я думкай у сьвеце жыву,
Настаўнікам ўзяўшы і лес і траву,
Крыніцы, і кветкі, і цемру, і сьвет,
І месяц, і зоры, і сонца прывет.
Прысуджаны шлях свой рабі дарагім,
Красуйся на радасьць сябе і другім».

34. Навука

Казаў настаўнік мне (ён блізкі быў Прароку,
Які жывым узьняўся ўвыш, ў блакіт нябескіх сфер):
«Мой сын, з пачатку мы падуладны пану-Року —
                              У гэта вер.
Які бы крыж табе ні выпаў ў жыцьці гэтым:
Галеці век чы быць царом і царскі мець пасад,
Ў балоце бросьнеці чы йсьці к нязнаным мэтам, —
                              Яго загад.
I вось калі табе трываць ня хопіць змогі,
I цяжкім здасца крыж табе і доля вельмі злой,
Ня трэба, сын, шукаць лягчэйшае дарогі, —
                              Ідзі старой.
I мусіць час настаць: убачыш сьвет праменны, —
Ідзець ўладар адвечны твой, яго спаткай здалёк,
Узьдзеўшы бітвы меч на свой паяс раменны.
                              I скажа Рок:
«Ідзі хутчэй, слуга! Спавіты сьвет маркотай,
Ў ім крыўды легіён забраў зямлі апошню чвэрць,
Нясі ж свой праўдзе меч. — Мой сын! ідзі з ахвотай
                              На чэсьць і сьмерць».

35. Адбітак

Дзіўлюся я на зьзяньне ясных зораў, —
I сумна-сумна так, што я ня разам зь імі,
Што жыць ня лёс мне ў вышыне нагорнай
I сьцежкамі хадзіць па небе залатымі.