Матчын дар

Як радзіла маці мяне ў цёмну ночку,
Дык дала скрыпіцу: «На, іграй, сыночку!
Грай сабе на шчасьце, грай на добру долю,
Грай на век даўгуткі, грай на вольну волю».
Помню, дзіцянёткам з тугой я ня знаўся,
Жыў, як тая птушка, граў і забаўляўся;
Дзень мне быў спакойны, ўночы сон бязгрэшны,
А цяпер застаўся я навек няўцешны.
Ой, чаму ж, матуля, жыцьце-скрыпку дала,
Як іх шанаваці дый не навучала?
Гэта ж падзівіся — я адкрыцца мушу,
Што сапсуў скрыпіцу, што згубіў я душу.
Здаўна, сівакрыла, шчасьця я ня маю,
Долі я ня бачу, радасьці ня знаю.
Граю, праўда! граю… А на сэрцы важка,
А у сэрцы больна, аж трываці цяжка.
Тыя не прыходзяць песьні-весялушкі,
Як пяе зямліца, як шчабечуць птушкі.
Жаль з нудой заплачуць, глуха як зайграю…
Маю я скрыпіцу, а душы — ня маю!

39. Змора

М. В.

Сэрца, спаць хачу я, спаць!
Заўтра рана ўстаць мне, ўстаць.
Вочы сьлепіць сон мне, сон,
Ў вуха шэпча ён мне, ён:
— Не журыся, палажыся, адпачні,
Мардаваньне, сумаваньне адгані.

— Заўтра зрана, сьвет ня сьвет,
Выйдзеш з хаты з гэтай, з гэтт,
Стаць на працу мусіш, стаць,
Здаць прыгоны мусіш, здаць.
Не мардуйся, не крапуйся, адпачні,
Думаваньне, сумаваньне адгані!

         Рыбка, спаць хачу я, спаць!

40. Літаньне Адзіноце

Зноў я прыходжу у часе зьмярканьня
Складаю Літаньне, нясу Табе даньне
         Ад сэрца свайго, Адзінота;
Можа, раней, як яшчэ не радзіўся,
Табе быў адданы, Табе прысудзіўся;
         Крулева мая, Адзінота;
Можа быць, маці, калі спавівала
І ночы ня спала, над люлькай сьпявала,
         Аддала Табе, Адзінота;
Меў я ад родных пяшчоты — упады,
Мне мамка-галубка і ўсе былі рады,
         А Ты — над усіх, Адзінота;
Ты надавала мне брэдняў у садочку
Ля хаткі радзімай, ў вішнёвым куточку,
         Дзіцяці яшчэ, Адзінота;
Ласка Твая, што ўсяго навучыўся,
Ў жыцьцё, і ў людзей, і ў Цябе улюбіўся,
         І воля Твая, Адзінота;
Сьмерцю сваёю — ці наглаю згіну,
Ніколі Цябе я ужо не пакіну, —
         Ня здолеці мне, Адзінота.
Часам Табе пасылаю праклёны,
Зубоў скрыгітаньне, уразаў мільёны
         Ўладаньню Твайму, Адзінота;
І дух непакоры, руіны, паўстаньні
Над ўсе пераможны, кідае ў расстаньне,
         Абы ад Цябе, Адзінота;
Потым прыходжу пануры, пахілы,
Хачу падзівіцца на вобраз Твой мілы,
         Пякнейшы за ўсё, Адзінота!
Ты ж, як матуля, прытуліш і прымеш,
Ашушкаеш ласкай і тугу сунімеш,
         І зноў я з Табой, Адзінота!
Гэтак, нявольны ніколі сабою,
Прыходзіў сягоньня па спрэчцы з Табою
         Ў пакоры. Прымі, Адзінота!