Матчын дар

41. Начлег

Сьпіць душа, і розум сьпіць,
Смачна, без трывогі,
Піць і есьці, есьць і піць —
Клопат ўвесь нямногі.

         Лёгка так. Ня маеш дум…
         Ў прочках гдзесь маркота…
         Боль прайшоў, уняўся сум, —
         Спаць адно ахвота.

Сьпіць душа… і  розум сьпіць!
Часам нехта ўзбудзіць,
Нібы ўстыдзіць, нібы кпіць,
Нібы крышку судзіць:

         «Сорам, брат…» А далей слоў
         Я праз сон ня чую.
         Зьнікне голас, ціха зноў…
         Ў ясны дзень — начую.

42. *** Скажы, братухна…

Скажы, братухна, калі параньне?
Калі сьвітаці пачнець у нас?
Прамчыцца ночка, і сонца ўстане,
I дасьць вясельле, і дасьць пакрас?

         Скажы, братухна, калі прачнуся
         Ад тэй навалы, ад тэй жуды
         І зь ветрам буйным гуляць пушчуся
         На сьвет, на людзі ці хоць куды?

А можа, браце, і сонца ўстала?
I льець праменьні на лес, стэпы?
Ды так глыбока душа запала,
Што я нявістны, што я сьляпы?

43. Ноч

У гэту ноч мне няўмоч —
Няма сілы чакаць і маліцца…
Каб я ўмеў, каб я сьмеў
Узьляцець, паляцець ці разьбіцца!
           Як сакол, як арол,
           Я падняўся б высока страшэньне,
           Я б узяў, я б украў
           І сабе і усім адпушчэньне.
Калі ж не, калі б мне
Адпушчэньня на небе ня далі,
Я б маліў, я б прасіў,
Каб і крыльлі мае паламалі.
           І тады, наўсягды
           Папрашчаўшыся б зь небам, зямлёю,
           З гарыні, з вышыні
           Паляцеў бы за сьмерцю сваёю.
Але ж не, то ня мне
От такая вялікая доля:
Узьляцець-паляцець
Ці упасьці разьбітым на попе.
           Не пры нас сьвяты час
           Вызваленьня людскога настане,
           Мо’ празь век чалавек
           Да вялікага жыцьця устане.
Безь бяды, без жуды
Будзе жыць-панаваць, весяліцца;
А для нас — цяжкі час —
I чакаць, і цярпець, і маліцца…