Юп прыклаў руку да сэрца.
- Чэснае слова!
- Добра, добра. Але скажы, што ты так сутаргава зацiскаеш у руцэ?
- Секундамер. Буду засякаць час. Хочацца пабачыць, на што здольная таратайка.
Ленц усмiхнуўся.
- Так, дзеткi, Юп узброiўся выдатна. Думаю, што бравы дзед 'сiтраэн' задрыжыць перад iм усiмi поршнямi.
Юп не звярнуў увагi на iронiю.
- Тады паехалi, пан Ленц! Заклад ёсць заклад.
- Вядома, мой маленькi кампрэсар! Да пабачэння, Пат! Да сустрэчы, Робi! Готфрыд уладкаваўся на сядзеннi. - Ну, Юп, пакажы даме, як стартуе кавалер i будучы чэмпiён свету!
Юп апусцiў акуляры на вочы, кiўнуў нам, як роўня, i на першай хуткасцi паскакаў па бруку ў бок шашы.
Пат i я нейкi час яшчэ пасядзелi на лаўцы каля вакзала. Гарачае белае сонца прыпякала драўляную агароджу платформы. Пахла смалой i соллю. Пат адкiнула галаву i заплюшчыла вочы. Яна сядзела цiха, падставiўшы твыр сонцу.
- Замарылася? - спытаў я.
Яна пахiтала галавой.
- Не, Робi.
- Iдзе цягнiк, - сказаў я.
Пыхкаючы, падкацiў паравоз - чорны, маленькi, амаль нябачны ў мiгатлiвай засмужанай прасторы. Мы селi ў вагон. Пасажыраў было мала. Цягнiк, цяжка сапучы, зрушыў з месца. Дым паравоза вялiкiмi чорнымi клубамi павiс у паветры. Паволi праплывалi пейзажы, вёска з рудымi саламянымi дахамi, лугi з каровамi i коньмi, лес, а потым - домiк фройляйн Мюлер у нiзiне за дзюнамi - мiрны, дрымотны.
Пат стаяла побач са мной каля акна i глядзела ў той бок. На павароце мы наблiзiлiся - можна было выразна бачыць вокны нашага пакоя. Яны былi адчынены, пасцельная бялiзна звiсала з асветленага сонцам падаконнiка.
- Вунь фройляйн Мюлер, - сказала Пат.
- Сапраўды.
Яна стаяла каля парога i махала нам. Пат дастала сваю хусцiнку, i яна залунала з акна.
- Яна не бачыць, - сказаў я. - Хусцiнка замалая i затонкая. Вось, вазьмi маю.
Яна ўзяла i замахала. Фронляйн старанна махала ў адказ.
Цягнiк паступова выйшаў на прастору. Домiк знiк, дзюны засталiся за гарызонтам. За чорнай рыскай лесу нейкi час яшчэ паблiсквала мора. Яно мiргала, як пiльнае, заморанае вока. Потым з'явiлася пяшчотная залацiстая зелянiна садоў, i да самага гарызонту пад лёгкiм ветрыкам захвалявалiся каласы.
Пат аддала мне хусцiнку i села ў куток.
Я закрыў акно.
'Скончылася! - падумаў я. - Дзякаваць богу, скончылася! Гэта быў толькi сон! Закляты, злы сон!'
Каля шасцi мы прыбылi ў горад. Я ўзяў таксi i пагрузiў чамаданы. Мы паехалi да Пат.
- Ты падымешся са мной наверх? - спытала яна.
- Вядома.
Я завёў яе наверх, потым зноў спусцiўся ўнiз, каб разам з шафёрам занесцi чамадан. Калi я вярнуўся, Пат стаяла яшчэ ў прыхожай. Яна размаўляла з падпалкоўнiкам фон Хакэ i яго жонкай.
Мы пайшлi ў яе пакой. Быў светлы надвячорак. На стале стаяла ваза з чырвонымi ружамi. Пат падышла да акна i выглянула. Потым павярнулася.
- Колькi часу нас не было, Робi?
- Роўна васемнаццаць дзён.
- Васемнаццаць дзён. А мне здаецца, што шмат больш.
- I мне. Але так бывае заўжды, калi некуды едзеш.
Яна пахiтала галавой.
- Не, я не пра гэта...
Яна адчынiла дзверы на балкон i выйшла. Там стаяў, прыхiлены да сцяны, белы шэзлонг. Яна падцягнула яго да сябе i моўчкi паглядзела на яго.
Калi яна зноў вярнулася ў пакой, твар у яе змянiўся, вочы пацямнелi.
- Паглядзi на ружы, - сказаў я. - Кёстэр прыслаў. Вось i яго вiзiтная картка.
Яна ўзяла картку, потым зноў паклала яе на стол. Яна зiрнула на ружы, але я бачыў, што не заўважыла iх. У думках яна заставалася каля шэзлонга. Яна ўжо думала, што пазбавiлася яго, а цяпер ён, магчыма, зноў стане часткай яе жыцця.
Я пакiнуў яе з думкамi i не сказаў больш нiчога. Спроба адцягнуць яе ўвагу не мела сэнсу. Ёй патрэбна было справiцца самой, i лепш было б, каб гэта адбылося цяпер, пакуль я тут. Нейкiмi словамi часова можна было дапамагчы, але калiсьцi ўсё роўна гэта вернецца, i тады, магчыма, ёй будзе яшчэ цяжэй.
Яна хвiлiнку пастаяла каля стала, абапершыся на яго i апусцiўшы галаву. Потым ускiнула вочы i глянула на мяне. Я нiчога не сказаў. Яна паволi абышла вакол стала i паклала мне рукi на плечы.
- Мой сябра, - сказаў я.
Яна прытулiлася да мяне. Я абняў яе.
- А цяпер - за справу.
Яна згодна кiўнула. Потым рукой адкiнула валасы назад.
- Проста нешта найшло... на хвiлiнку, Робi.
- Вядома.
Нехта пастукаў у дзверы. Служанка ўкацiла чайны столiк.
- Гэта добра, -сказала Пат.
- Ты хочаш гарбаты? - спытаў я.
- Не, кавы, добрай, моцнай кавы.
Я прабыў з ёй яшчэ паўгадзiны. Яна замарылася. Я гэта бачыў па яе вачах.
- Табе трэба паспаць, - параiў я ёй.
- А ты?
- Я пайду дадому i таксама крыху пасплю. Потым, гадзiны праз дзве, я прыйду, i мы пойдзем есцi.
- Ты замарыўся? - спытала яна недаверлiва.
- Так, крыху. У цягнiку было горача. А потым мне трэба заскочыць у майстэрню.
Яна больш нiчога не пыталася. Была такая змораная, што амаль валiлася з ног. Я палажыў яе ў пасцель i накрыў. Яна адразу заснула.
Я паставiў побач з ложкам ружы Кёстэра, а таксама паклаў яго картку, каб ёй, прачнуўшыся, было пра што думаць. Потым выйшаў.
Па дарозе я спынiўся каля тэлефона-аўтамата. Вырашыў адразу патэлефанаваць Жафэ. З дому тэлефанаваць не выпадала. Увесь дом пачуў бы.
Я зняў слухаўку i набраў нумар клiнiкi. Праз хвiлiну Жафэ падышоў да тэлефона.
- Гэта Локамп, - сказаў я i кашлянуў. - Мы сёння вярнулiся, з гадзiну таму назад.
- Вы ехалi на машыне?
- Не, чыгункай.
- Зразумела. Як справы?
- Добра, - адказаў я.
Ён хвiлiнку падумаў.
- Я заўтра пагляджу фройляйн Хольман. Заўтра ў адзiнаццаць ранiцы. Вы скажаце ёй?
- Не, - сказаў я. - Не хачу, каб яна ведала, што я тэлефанаваў вам. Яна, напэўна, патэлефануе вам сама. Тады вы можаце ёй сказаць.
- Добра. Так i зробiм. Я скажу ёй.
Я механiчна адсунуў тоўсты зашмальцаваны тэлефонны даведнiк. Ён ляжаў на маленькай палiчцы. Над ёй былi алоўкам накрэмзаны нумары тэлефонаў.
- Можна мне заўтра пад вечар забегчы да вас? - спытаў я.
Жафэ не адказаў.
