ойлап, еліні? е? аяулы с?луыны? бірі А?тор?ынды ?алы?ды??а ?й?арды.
Ха?назар мен А?тор?ынны? ?осылу тойы б?гін та?ерте? бастал?ан. К?ншы?ысын ?алы? ?скер ?аптап, ?рейленіп ?ал?ан Сарайшы? бір т?нде т?леп шы?а келді. ?ыз-бозбалалар жа?быр жу?ан ?ыз?алда?тай ??лпыра ?ал?ан. Керуен сарайлар, ?ала аулалары ?н-к?йлі, ойын-к?лкілі думан?а толып, екі жа?ты? ?скерлері бейбіт б?секеге шы?ып, ?р жерде сайыс, к?рес, к?кпар, жамбы ату ойындарына кіріскен.
?ыры??а таяп ?ал?ан Ха?назарды? т?рулі шайы шымылды?ты? астында а? д?рия к?йлек, о?алы бешпент киген, басында ?кісі б?ла?да?ан, асыл тасты жа?албайлы шоша? та?иясы бар ?алы?ды?ын к?ргенде, ж?регі шымыр ете ?алды.
А?тор?ын десе, а? тор?ындай-а? екен! Екі беті жа?а жау?ан а?ша ?ардай, ?зын кірпіктерін к?термей, т?мен ?арап отыр. К?йеу жігіттер кіріп келгенде, ханны? мысы же?іп, шымылды?ты жабуды ?мытып кеткен ?ызды? бір же?гесі асы?а ?имылдап, шымылды?ты т?сіре ?ойды.
— К?йеужан, к?рімдігі?ді бермей жатып, а??уыма сонша с??тан?аны? не? — деді ?ыз же?гесі ?зілдей к?ліп.
Д?л осы кезде к?тпеген жа?дай болды. ?йге асып-сасып ?сті-басын ша?-тоза? бас?ан, киім болмысы Сыр бойынан екені айтпай-а? танырлы?, шо?ша са?алды біреу кіріп келді. Бет-?лпетінен алыс жолдан арып-ашып жеткені к?рініп т?р.
— Хан ием, — деді ол есіктен аттай бере тізесін б?гіп. — О?аша айтар жедел хабарым бар.
Хан шабарманды енді таныды:
— Ау, ?ия? батырсы? ба?
— И?, та?сыр.
Ха?назар дереу орнынан т?рып, сырт?а ?арай бет алды. Сонау ?араталда ?ал?ан А? Ордадан шабарман ?ия? ?андай хабар ?келді? Оны ханнан бас?а ешкім сезген жо?. К?п кешікпей, ол ?йге ?айта кірді. ?ия? а? сабын болып к?псіп терлеген атын ауыстырып, к?ншы?ыс?а ?арай ?айтадан шаба ж?нелді.
?йге кірген хан, серіктеріні? ?обалжи ?ара?ан с?раулы кескіндеріне жауап бергендей, жайбара?ат:
— Жай хабар. Той-думанды б?се?детпе?дер! — деді.
??гімені? д?л осы т?сында Ораз ??л сырт?а ?азан ?арау?а шы?ып кетті. Б??ар жырау оша?та?ы тобыл?ы шо?ын с?л к?сеп, ?й ішіне жары? берді де, «не ойлап отыр екен?» дегендей ?білманс?р?а сынай ?арады. Жас т?йешіні? беті б?лк етер емес. Бір т???иы? ?иял?а шомып, ?н-т?нсіз ?атып ?ал?ан. ?лден уа?ытта барып ол:
— Ха?назар хан шабарман?а ?скери тапсырмадан б?тен сыр айтты ма? — деді ол.
Б??ар жырау с?л ?оз?алды.
— Айтса ше?
— ?ожасыны? ??пиясын білген ??л — ?ойны?а сал?ан жыланмен те?, бір к?ні болмаса бір к?ні ша?ып алуы ха?.
Б??ар жырауды? бойы та?ы шымырлап кетті.
«Япырмай, мынау бір с?мды?ты айтып отыр ?ой. Ораз?а бір ?ауіп т?ніп-а? т?р екен…»
?біл?айыр да т?йешіге та?дана к?з тастады. Осы кезде ?олына шылапшыны мен ??манын ?стап Ораз да кірді. ?йдегілер ?олдарын жуа бастады. «Жасым кіші жалшымын ?ой» деп, ?біл?айыр хан мен жырау?а орамал ?сынып, б?йек ?а??ан жо?, д?режесі те? адамдай ?зі де барып ??ман?а ?олын тосты. Анау жасым ?лкен ?ой деп шамданбай, ілтипатпен су ??йды. ?білманс?рды? тегін т?йеші емес екеніне Б??арды? к?зі енді ?бден жетті. Б??ар жырау: «Осы бейшара ?зіне т?ніп т?р?ан ?ауіпті сезбей ж?р ме?» дегендей ??л?а да сынай ?арады. Ананы? ж?зінен абыржы?анды? белгі барын сезді. Жырау аяп кетті.
Астан кейін Б??ар ??гімесін ?айта бастады. Біра? к??ілінен: «Мына б?тша?ар расымен-а? ??лын ?лтіріп тастамаса жарар еді» деген к?дік кетпей-а? ?ойды.
?ия? келіп кеткеннен бастап ханны? ?аба?ы ашылмады. Жа?а ?ана А?тор- ?ынды к?ргенде лаулап т?тана ?ал?ан жалыны да лып етіп ?айта с?нгендей. ?зіні? ?йлену тойында отыр?аны да естен шы??ан, к??ілі ?лде?айда. Ханны? жабыр?а??ы жа?дайын ???ан балдызы А?бала ?асына келіп, тізесін шынта?тай отыр?анда да селт етпеді. Айтыл?ан ?зілге жай бір с?лесо? к?йде жауап бере салды. Ханны? ?лкен ?обалжуда екенін сезген серіктері ?ана сыр бермегенсіп, ?й іші тол?ан ?ыз-бозбалаларды? ?зіл-к?лкісіне белсене араласып отыр.
Ша?ай б?дан к?п жыл б?рын бір жоры?тан келе жатып, Сайрам даласында бір кезде ?біл?айырды? ата?ты жауынгері бол?ан ?о?ырат ?ршы батыр ?рпа?ыны? аулына т?скен. Б?л ауыл ж?пыны киінген кісіні? Ша?ай с?лтан екенін білмейді. Жолаушылар ауыл а?са?алы ?ршы батырды? ш?бересі ?біл?асымны? ?йіне т?нейді. Т?нде Ша?ай ?біл?асымны? о? жа?та отыр?ан К?нсана атты бойжеткен ?ызын оятады. ?ыры??а келіп ?алса да жасты? оты ?лі с?нбеген с?сты Ша?ай?а ?ыз беріліп ?алады. ?ызды? ашылма?ан г?л, жарылма?ан б?р болып шы??анына риза бол?ан Ша?ай, сол бір айлы т?нде К?нсананы ?алы? малын т?леп алма? болып ант береді.
С?лтан у?десінде т?рады. Еліне бар?ан со? ?біл?асымны? ?ызын с?ратып кісі жібереді. ?біл?асым аулы Ха?назар хан?а ?арайды ж?не Ша?ай с?лтанны? М?хамед-Шайбани Ордасы жа?ына шы?ып, ту?ан еліне опасызды? істегеніне риза емес болатын.
Ша?айды? ?тінішін ?абылдама?аны былай т?рсын, ол с?лтанны? адамдары кеткен к?нні? ерте?іне, К?нсананы атастыр?ан Соза? т?біндегі Дайыр ?ожа?а кісі жіберіп: «Бізді? ба?шаны? миуасы пісіп т?р. ?ызы??ан жат к?з к?п. ?ар?а-??з?ын?а ш??ыттырмай, алып кетсін», — деп с?лем айтады.
??да жа?ыны? к?ткені де осы еді. Бір апта?а жеткізбей келіндерін ?кеткен. Ша?ай барма?ын шайнап ?ала берген-ді. ?біл?асым аулын шабу?а Ха?назарды? ?а?арынан сескенген ж?не Соза? т?біндегі «пай?амбар ?улеті» ?ожалармен араздасуды да ж?н таппа?ан.
Біра? сонау айлы т?нде толы?сы?ан с?луды? ысты? ернінен ал?ан л?ззатты? шырын д?мі Ша?айды? есінен кетпей ?ой?ан. Сусыны ?анып ішпеген махаббат ш?рбаты ж?регіне сарсу болып ?йып, кетпес кеселге айнал?ан.
С?йтіп ж?ргенде жыл ?тті. Ша?ай бар?ан жерінде К?нсана то?ыз ай?а жетпей Т?уекел деген ?л тапты дегенді естіді. Санай келіп, ол бала — ?зімдікі деген байлам?а бекіді.
Арада та?ы да бес-алты жыл ?тті. К?нсана махаббаты да тот бас?ан асылдай к??ілден к?мескілене бастады. Д?л осындай мезгілде бір к?ні Ша?ай Соза?тан келген керуеншіден Дайыр ?ожаны? баласы с?зектен ?айтыс болып, жесір ?ал?ан К?нсананы «а?а ?лсе же?ге м?ра, іні ?лсе келін м?ра» деген ?аза?ты? к?не д?ст?рі бойынша, ?ожаны? ?лкен баласына бергелі жатыр деген хабарды естіді. Ж?регінде ?оламта болып с?нуге айнал?ан шо? ?айтадан лап ете т?сіп еді. К?нсананы бір кезде атастыр?ан еріне ?и?анмен, енді ?ме?герлікке ?имады. Ел билеген д?режесіне ?арамай, ?асына сенімді он н?керін ертіп ?зі жай адамша киініп, ат?а ?онды.
Т?н ішінде ?аннен-?аперсіз жат?ан Дайыр ?ожаны? аулына кеп, ?арулы он жігітімен сау етіп т?се ?алды. Шырт ?й?ыда?ы ?й адамдарыны? ?нін шы?артпай, шымылды? ішінде жат?ан К?нсананы жас Т?уекелмен ат?а ??геріп, ала ж?нелді. Байлауда?ы Дайыр ?ожа та? ат?асын ?ана т?ндегі бол?ан о?и?аны Соза? хакіміне жеткізді. Хакім ?у?ыншы жібермек боп жат?анда, Соза?тан ?йел алып ?аш?ан бір топ ?ара?шы Отырардан ?айтып келе жат?ан Ха?назар хан жаса?ыны? ?олына т?сіпті деген хабар келді. Жаса? басты?ы ?ол?а т?скен Ша?айды? ?зі екенін біліп, т?т?ынды жанында?ы адамдарымен ?оса, Сы?ана?та?ы Ха?назар ханны? Ордасына алып барды.
А?алы-інілі екі адамны? баласы ?апысын тауып бірінен бірі ?ш ала берсе, ?зге ел не демек? Хандар ?аныпезерлік етіп жат?анда, екі дай ?алы? ж?рт?а не тос?ауыл? Жо?, ел с?йсінер ?лгі емес. Ер татулы?ы — ел татулы?ы…
— Ат-к?лігі?із аман жетті?із бе, Ша?ай с?лтан? — дейді. Сосын н?керлеріне ?арап: — Ша?ай с?лтанны? ?олын шеші?дер, — деп б?йырды.
Н?керлер Ша?айды? ?ыл шылбырмен байлан?ан ?олын босатты. Ша?ай ?йып ?ал?ан ?олдарын жазба? боп с?л ?имыл істеп еді, есік алдында т?р?ан к?зетшілерді? екеуі жалма-жан жетіп келіп ?арсы алдынан жала?аш алдаспандарын ай?астыра ?ойды. Онсыз да абыржып сас?ан т?т?ын сескеніп ?алып, кейін шегіне берді. Ша?айды? б?л ?ылы?ына с?л ?аба? шыт?ан с???а? бойлы а???ба жас ?йелді Ха?назар енді а??арды. Б?л К?нсана еді. Ж??а батсайыдан мол ?ылып тіккен ?ос етек к?йлегінен б?тен киімі жо?. ?рімі тар?ап кеткен ?зын шашы жерге ш?батылып т?сіп т?р. Етегіне ты?ыла т?скен ?лкен ?ара к?зді б?лдіршіндей баласы
