Якую чалавек круціў,Пакрыты попелам далёкіх продкаў.Малы кульнуў сваё сальта марталеЗ такой гармоніяй,Што і катрынка сціхла,Катрыншчык жаЗакрыў рукамі твар;Здавалася, што гэта ўжо не пальцы,А верныя нашчадкі яго лёсу;I на старэчым твары прарасліМаленькія зародкі будучыні.Зноў крык чырванаскурага.I апёльская музыка дрэў.I знікненне дзіцяці.Акрабаты ўзнімалі, гуляючы,Гіры вялізныя.Яны жангліравалі грузамі.Але глядач шукаў дзіця дзівоснае ў самім сабе.О век! Век воблакаў!
МАЛЕНЬКАЕ АЎТО
Трыццаць першага жніўняТысяча дзевяцьсот чатырнаццатага года,Я выехаў з Давіля позна ўвечарыУ малым аўтамабільчыку Рувэра.З шафёрам разам трое нас было.«Бывай», — сказалі мы эпосе ўсёй.А над Еўропай уздымаліся гіганты гневу.Арлы, чакаючы ўзыходу сонца, пакідалі гнёзды,Пражэрлівыя рыбы выплывалі з бездані.Збіраліся народы — пазнаёміцца грунтоўна,А мерцвякі ад жаху калаціліся ў сваіх дамоўках змрочных.Брахалі злосныя сабакі на слупы граніц.Я ехаў, і былі ў маёй душыУсе арміі, якія між сабою ваявалі;Яны паўзлі і выгіналіся, адна другую вынішчалі;Былі ў маёй душы лясы і вёскі Бельгіі,Даліна Руж і Франкаршан, былі сялібы —Яны заўсёды першыя пакутвалі ад чужаземнага нашэсця;Я нёс з сабой артэрыі чыгунак —Там ехалі на смерць салдаты,Жыццю шматкаляроваму яны салютавалі ў апошні раз…Я нёс з сабою акіянаў глыбіню,—Між затанулых караблёўТам плавалі страшыдлы.I неймаверную я нёс з сабою вышыню —Туды арол не ўзнімецца —Там чалавек у бой ідзе на чалавекаI падае раптоўна ўніз, нібыта зорка.Я адчуваў: як новыя і спрытныя істотыСусвет будуюць новы і кіруюць рухам;Як незвычайную вітрыну выстаўляе,Разбагацелы на чужым дабры гандляр;Як гоняць пастухі гіганцкі статак —Ідуць жывёліны нямыя і скубуць паціху словы,На іх сабакі брэшуць на дарозе.Ніколі не забуду я таго начнога пераходу:Маўчалі мы, ніхто не вымавіў ні слова.
