plunderen van het land, dat ze onze operatie niet hebben opgemerkt. We hebben sinds 2002 een heleboel tijd en geld in Viktor Joesjtsjenko gestoken. Via non-gouvernementele organisaties en de diaspora van Oekrainers in de Verenigde Staten en Canada hebben we hem in het geheim hulp geboden.’
‘Met welk doel?’
‘Oekraine losweken van het Russische imperium,’ legde het districtshoofd zonder enige terughoudendheid uit. ‘Eerst moesten we maar zien hoe het zou aflopen. Viktor Joesjtsjenko was weliswaar een goede kandidaat, maar hij had het hele staatsapparaat van Leonid Koetsjma als tegenstander. En die had het Kremlin achter zich staan. Hij wist dat hij een heleboel zou verliezen als Joesjtsjenko zou worden gekozen. Door de verkiezingen naar zijn hand te zetten, zou hij hem kunnen uitschakelen. Maar de agenten van de Russische FSB in Kiev en de factie van de SBU die achter Moskou stond, hebben aan het begin van de afgelopen zomer aan de alarmbel getrokken.’
‘Wat is er dan gebeurd?’
‘De oranjerevolutie van Joesjtsjenko had zich over het hele land verspreid. Zijn tegenstanders werden bang. In juli, toen ze op vakantie op de Krim waren, hebben ze de “Kamazcoup” proberen te plegen.’
‘Wat is dat?’
‘Een vrachtwagen heeft geprobeerd de auto van Viktor Joesjtsjenko een ravijn in te rijden. Het scheelde maar weinig. In het Kremlin werd men zich bewust van het gevaar. Toen de resultaten van de eerste ronde bekend werden, was het nog erger dan ze hadden verwacht. Ondanks de fraude stond Joesjtsjenko even hoog als zijn tegenstander. Ze moesten dus iets doen. Toen hebben ze in september geprobeerd Joesjtsjenko met dioxine te vergiftigen.’
‘Hoe hebben ze dat gedaan?’ vroeg Malko nieuwsgierig. ‘Heel eenvoudig,’ zei de Amerikaan. ‘Op 5 september heeft een goede bekende van Viktor Joesjtsjenko, David Svaniya, een diner georganiseerd met de twee leiders van de SBU, Igor Smesjko en zijn adjudant, Vladimir Satsyuk. Het vond plaats in de datsja van de adjudant. De bedoeling van het diner was duidelijk te maken dat de SBU zich tijdens de komende verkiezingen neutraal zou opstellen. Er was afgesproken dat Viktor Joesjtsjenko alleen met David Svaniya zou komen. Zonder de man van zijn beveiligingsdienst, Evgueni Tsjervanienko. Ze hebben met zijn vieren gegeten en meteen de volgende dag kreeg Joesjtsjenko al verontrustende symptomen: overgeven, duizeligheid, hartkloppingen. Eerst begrepen ze niet wat er aan de hand was. Evgueni Tsjervanienko is bij me geweest en heeft me verteld dat hij in juli al had gehoord over een poging Viktor Joesjtsjenko te vergiftigen. Trouwens, wanneer hij buitenshuis at, verwisselde Tsjervanienko meestal het bord van de kandidaat met het zijne, of met dat van een andere aanwezige. Helaas was hij er die avond niet bij om het te kunnen doen.’
Malko kon een glimlach niet onderdrukken. ‘Dat is toch ongelooflijk! Vergiftigd na een diner met de twee leiders van de SBU. Alles open en bloot.’
‘Helaas liggen de zaken niet zo simpel,’ verzuchtte de Amerikaan. ‘Smesjko heeft onmiddellijk contact met me opgenomen om me te bezweren dat hij nergens van afwist. En ik geloof hem, want hij heeft ons altijd gesteund. Dat geldt niet voor zijn adjudant, Vladimir Satsyuk. Hoewel die ook blijft beweren dat hij onschuldig is.’
Wat is er precies gebeurd?’
‘Tijdens het diner kreeg iedereen een bord langoustines die al in de keuken waren klaargemaakt. Iemand heeft dioxine over het bord van Joesjtsjenko gestrooid, een dosis die tienduizend keer hoger was dan wat een menselijk lichaam aankan, namelijk een picogram. De artsen schatten dat Viktor Joesjtsjenko een dosis van tussen de een en tien gram heeft gekregen. Dat heeft bij hem een enorm agressieve reactie in zijn huid veroorzaakt, om maar te zwijgen over de schade aan zijn lever, zijn alvleesklier en zijn wervelkolom.’
Nieuwsgierig vroeg Malko: ‘Kon de dioxine hem niet ter plekke doden?’
‘Nee, zelfs niet met een grote dosis.’
‘Waarom hebben ze dan geen cyaankali of iets dergelijks gebruikt?’
De Amerikaan schudde zijn hoofd. ‘Dat hebben we ons natuurlijk ook afgevraagd. Maar het zou te erg voor woorden zijn geweest wanneer hij in datsja nummer twee van de SSU dood zou zijn neergevallen. Bovendien denk ik dat ze hem niet wilden vermoorden, alleen onmogelijk maken dat hij campagne zou voeren. Of ze hebben zich in de dosis vergist.’
‘Wie zijn “ze”?’
Donald Redstone aarzelde geen seconde. ‘Poetin, of iemand uit zijn directe omgeving. Zodra het nieuws over de vergiftiging bekend werd, beweerde Vladimir Poetin dat het leugens waren die door militanten van de oranjerevolutie waren verspreid en dat Joesjtsjenko gewoon griep had. Maar intussen zijn we heel wat meer te weten gekomen. We denken dat we het spoor terug hebben kunnen volgen. De verantwoordelijke persoon is een nauwe medewerker van Vladimir Poetin, een zekere Gleb Pavlovski. Hij is meer dan eens in Oekraine geweest en hij onderhoudt nauwe contacten met de officiele afgezant van. Poetin in de Oekraiense regering. Die trekt ook op met de nummer twee van de SBU, Vladimir Satsyuk, bij wie het diner plaatsvond waarbij Viktor Joesjtsjenko is vergiftigd.’
‘U weet dus alles al,’ merkte Malko op.
De Amerikaan keek hem spottend aan. ‘Allemaal vermoedens, zonder enig bewijs. Daar hebben we niets aan, want iedereen ontkent.’
‘Wanneer Joesjtsjenko wint,’ zei Malko, ‘komen de tongen los en kunnen we het spoor volgen. Maar wat heeft het voor zin? Deze aanslag zou toch niets aan het verloop van de verkiezingen hebben veranderd.’
‘Inderdaad,’ gaf Donald Redstone toe. ‘Het hooggerechtshof heeft zojuist de tweede ronde van de verkiezingen ongeldig verklaard en er komt een derde ronde op 26 december. Het is vrijwel zeker dat Joesjtsjenko zal winnen. Hij is enorm populair. Deze vergiftiging heeft hem uiteindelijk geen windeieren gelegd.’
‘Dan is alles dus in orde,’ zei Malko.
‘Op een detail na,’ verbeterde het districtshoofd hem. ‘De strijd is nog maar net begonnen. Vladimir Poetin is te laat ontwaakt, maar hij zal nu alles op alles zetten om te voorkomen dat Oekraine onder Westerse invloed komt te staan.’
‘Bent u bang voor een nieuwe aanslag op Joesjtsjenko?’
‘Dat is niet onmogelijk,’ gaf Donald Redstone toe. Ianukovitsj heeft een hoop medestanders in de regering en de vijanden van Joesjtsjenko zijn erg machtig. Een aanslag van binnenuit zou het Kremlin geen schade berokkenen, integendeel.’
‘Joesjtsjenko blijft toch op zijn hoede?’
‘Natuurlijk, maar je kunt niet alles voor zijn. Ik denk dat de beste garantie voor hem is het leven er niet bij in te schieten en te proberen elke aanslag te voorkomen. Daarom heb ik u naar Kiev laten komen.’
Malko keek hem nieuwsgierig aan. ‘Hoe kan ik in mijn eentje Viktor Joesjtsjenko beschermen?’
‘Op twee manieren,’ legde de Amerikaan uit. ‘Om te beginnen hebben we enkele sporen, die we kunnen volgen om achter de daders van de vergiftiging te komen. We weten dat het Kremlin erachter zit. Als we bewijzen kunnen verzamelen, hebben we Poetin in de tang. Zelfs hij kan het zich niet veroorloven dat zijn gekonkel bekend wordt. Hij zou zijn imago als democraat verliezen, en daar hecht hij juist erg aan.’
‘Daar hebt u zelf toch wel de juiste mensen voor?’ merkte Malko glimlachend op. ‘Het kantoor is hier goed vertegenwoordigd.’
‘Ja en nee. We hebben analisten, lobbyisten en mensen bij de NGO’S, maar geen case officer die bewijzen kan verzamelen. En we willen de Verenigde Staten hier niet bij betrekken. Daar zouden onze tegenstanders van profiteren door met een beschuldigende vinger naar ons te wijzen, en dat werkt averechts. We kunnen Rusland niet beschuldigen vanwege hun bemoeienissen met de Oekraiense verkiezingen wanneer bekend wordt dat wij hetzelfde doen. Ik wil dus een geheim onderzoek laten uitvoeren door iemand die geen Amerikaan is. Ik weet dat u Oekraine goed kent. Enkele jaren geleden hebt u hier een operatie op briljante wijze afgerond.’
‘Zeker,’ gaf Malko toe, ‘maar de man die mij toen heeft geholpen, Vladimir Sevtsjenko, woont niet meer in Kiev. Bovendien zijn de omstandigheden flink veranderd.’
De Amerikaan liet zich niet uit het veld slaan. ‘Ik heb het volste vertrouwen in u. De tijd dringt. Het is een race tegen de klok, want de tsjekisten, die dit op hun geweten hebben, zijn al begonnen grote schoonmaak te houden. Het is voor hen van vitaal belang iedereen uit te schakelen die de vergiftiging van Viktor Joesjtsjenko in verband zou kunnen brengen met de Russische machthebbers. We vermoeden dat er al een ploeg Oekraiense of Russische moordenaars in het land is om het vuile werk op te knappen. Zij zijn degenen met wie u waarschijnlijk te maken zult krijgen. Ik ben er vrijwel zeker van dat ze al weten dat u in het land bent. Dus…’
