ЖартУ самы жар, у летні час,Ўжо ў поўдзень, па абедзе,Назаўтра ў горад на кірмашНароду цьма ідзець і едзе. Ну, ехаць добра, хоць пячэ, Але ж ісьці дык во дзе мука! А як з паклажаю яшчэ, Дык то найгоршая дакука.Хаця каб крышку адпачыць —Ідзеш, ідзеш, ды трэба сесьці,Бо пуд ці пару валачыць,То не пярынку ў жмені несьці. Калі ж карчма — ну, тутка стой! Тут можна выпіць і паесьці, А за работай мілай той З знаёмым гутарку завесьці.Зышліся гэтак ў карчме разНаш беларус, цыган, хахол,I неяк трапіла на час,Што за адзін прыселі стол. Адзін узяў сабе мядку, Другі — гарчыну, той — паўпляшкі, Пакуль сядзелі ў халадку, Зьвялі знаёмства, то ж ня цяжка.Цыган да гораду сьпяшыў, —Каня ён добра знаў ўсе вады, —Купляў, мяняўся — не грашыў,Купцам на коні даваў рады. Хахол Маўчба ішоў з работ, — Заробак добры меў, багаты, — Шукаў сябра, каб без клапот Даехаць зь ім да роднай хаты.У горад брыў цялё прадацьНаш Янка Цьвік, празваньнем Дыба;Падатак мусіў ён аддаць,А так — цялё самому трэба. Адно вось так, другое не, — Сядзяць і зюкаюць паціху, Ажно глядзі ты, вохці мне! Зайшлі у спрэчку, клічуць ліха.Каб іх на царства узьвялі,Аб гэтым здумалі спрачацца! —Дык што рабіць бы пачалі,Якою працаю займацца? «Вось я, здаецца, добра б жыў, Гульнуў бы я тады бясьпечна, З сваім народам бы дружыў, Кулеш ўсё еў бы ды яешні», —Так кажа Янка першы наш.«Ну, дзе твой розум, белавусы? —Крычыць Маўчба. — Саўсім нямашМіж вас разумных, беларусы. От я іначай бы зрабіў: Ў садку пад вішняю ляжаў бы, Увесь урад пры мне б тут быў, А я бы правіў ды сьпяваў бы.А есьці — еў бы з салам хлеб,Крышыў галушкі бы зубамі,I сала з салам, і яшчэ бЯ сала так бы еў часамі». «Каб вас пярун! — крычыць цыган. — Абодва варты вы нямнога, Вунь той аббіты ўвесь саган Хоць грошык варт, а вы — нічога!Каб я папаў у каралі,Дык мне ўсё гэта было б мала,З казны б украў я тры рублі,Украў каня — і… махні драла!»
70. Варожба
Засьцянковая аповесьцьБліжыцца поўнач. У гэтай парэСон пахаджае па панскім дварэ.Сьпяць, паканчаўшы звычайную працу,Чэлядзь ў пякарні, паны у палацу;Толькі стары вартаўнічы ІгнацыХодзіць з клякоткай і піпкай сваёй:
