- А... што гэта такое - эгiпецкiя пiрамiды? - злуючы, запытаў Рыгорка Сала.
- Не ведаеш, барахольшчык? Гэта такiя грабнiцы здаравенныя ў Эгiпце. У iх эгiпецкiх цароў-фараонаў хавалi. Шмат стагоддзяў таму. Да гэтага часу стаяць, як новенькiя, i турысты з усiх краiн ездзяць паглядзець на iх.
- Ага, гэта ў пятым класе праходзяць, я ў братавым падручнiку бачыў, пацвердзiў Антосiк.
- А я па тэлевiзары ў кiначасопiсе, - сказаў Вася Дзяркач.
- Ну i што? - запытаў я. - А як жа гуляць?
- Як? Хм! - пагардлiва хмыкнуў Сцёпа. - Выберам сярод нас фараона. Ён памрэ, i мы яго пахаваем. I пiрамiду зробiм. З кавуноў.
- А што, гэта - во! - у Явы загарэлiся вочы. - Цiкава! Даём!
- Хлопцы! Ды вы што! Цьфу! - сказаў я. - На чорта нам у таго смярдзючага фараона гуляць! У мерцвяка! Вось табе весела - у пахаванне гуляць! Ха-ха!.. Давайце лепш у пагранiчнiка i шпiёна. Я згодны шпiёнам!
- Стары! Дамовiлiся - усё! - рашуча сказаў Ява. - Давай палiчым, хто фараон. Ну! Кацiлася торба з высокага горба, а ў той торбе...
Я! Так i ведаў. Чула маё сэрца.
- Стары! Папраўдзе! - сказаў Сцёпа Карафолька. Гэта мы ад тых паляўнiчых перанялi 'стары'.
Я ўздыхнуў.
Мне заўсёды не шанцавала. У што б мы нi гулялi, мне заўсёды даводзiлася быць то разбойнiкам, то шпiёнам, то злодзеем, то фашыстам, то беляком. Карацей, ворагам. Я ўжо нават не памятаю, калi быў нашым, савецкiм. Я так любiў нашых! А заўсёды быў ворагам.
- Стары! Нiчога, не хвалюйся! Табе ў каханнi пашанцуе! Точна! Ёсць такая прыкмета! - супакойваюць мяне хлопцы. - Вунь Грабянючка на цябе заглядваецца.
- Падавiцеся вы сваiм каханнем. Пляваў я на гэтае каханне! Трыста гадоў! з нянавiсцю цадзiў я праз зубы i плёўся займаць свае варожыя пазiцыi.
Нават калi Сцёпа Карафолька толькi пачаў гаварыць пра тую эгiпецкую пiрамiду, я ўжо не сумняваўся, што фараонам буду менавiта я. I не памылiўся.
- Ну, дык што рабiць? - сумна запытаў я.
- Значыць, так, - хутка загаварыў Сцёпа. - Ты - слаўны, мужны, магутны эгiпецкi фараон. Якi хочаш выбiрай: Хеопс... Тутанхамон... Гаменхатэп...
- Гаменхатэп, - раўнадушна сказаў я.
- Цудоўна. О вялiкi i мудры фараон Гаменхатэп, - падняў рукi да сонца Сцёпа, - ты заваяваў шмат земляў, ты падначалiў шмат народаў, ты ўпiсаў сваё iмя ў гiсторыю стагоддзяў Старажытнага свету. Але немiнучая смерць падсцерагла цябе, i вось ты памiраеш. Плачце, рабы, вялiкi Гаменхатэп памiрае!
Хлопцы завылi, як шакалы.
- Ну, давай, давай лажыся i памiрай, - пад акампанемент гэтага выцця сказаў Сцёпа Карафолька.
Я лёг.
- Развiтвайся i... - махнуў рукой Сцёпа.
- Бывайце, - хмура сказаў я. - Не ўспамiнайце лiхам. Прабачце, калi што не так. Кланяйцеся тату, маме, Галiне Сiдараўне i ўсiм нашым.
- Абыдзецца! Памiрай, памiрай хутчэй! - нецярплiва перабiў Сцёпа.
Я заплюшчыў вочы i гучна выдыхнуў паветра.
- О людзi! О народы! Вялiкi Гаменхатэп сканаў! О гора-гора! - так адчайна заверашчаў Сцёпа, што мне зрабiлася страшна i шкода самога сябе.
- Але iмя яго будзе славiцца ў вяках! I пiрамiда вялiкага Гаменхатэпа зберажэ для пакаленняў памяць пра яго. За работу, нiкчэмныя рабы! За работу!
I хлопцы замiтусiлiся, абкладваючы мяне кавунамi. Праз некалькi хвiлiн я адчуў, што на грудзi мае навальваецца страшэнны цяжар i мне ўжо няма чым дыхаць.
- Гэй! - крыкнуў я. - Давiце! Гэй! Так я праўда памру. Гэй!
- Цыц! - гаркнуў Сцёпа. - Не размаўляць. Мярцвяк, называецца! Забiваць трэба такiх мерцвякоў!
I паклаў мне кавун проста на рот. Я толькi хакнуў.
- Э не, хлопцы, так ён i сапраўды памрэ, - чую раптам голас Явы. - Так нельга.
I кавун з майго твару адкацiўся.
- А што ж? А як жа тады? Не атрымаецца ж пiрамiда, - пачулiся галасы.
- Як не атрымаецца? Атрымаецца! - закрычаў Сцёпа. - Я ж зусiм забыў. Фараонаў хавалi седзячы або нават стоячы. Падымайся! Уставай, Гаменхатэп! Толькi маўчы - ты мёртвы.
Я падняўся на ногi, i работа зноў закiпела. Цяпер было лягчэй. Хоць i давiла ў бакi, але дыхаць было можна. Я стаяў з заплюшчанымi вачамi, а хлопцы абкладвалi мяне кавунамi. Неўзабаве навокал мяне ўжо была сапраўдная пiрамiда, з якой вытыркалася толькi мая галава, таксама падобная, як потым сказаў мне Ява, на кавун.
Сцёпа быў вельмi задаволены i весела напяваў пахавальны марш:
- Тра-та-та-ра-та-рай!
I раптам прагучаў пранiзлiвы крык Антосiка:
- Хлопцы! Уцякай! Дзед!
I ўсе кiнулiся наўцёкi. Гэта было так неспадзявана, што я нават не адразу спалохаўся. I толькi калi за хлопцамi ажно пыл закурэў, я знiякавеў.
Я стаяў, абкладзены кавунамi, i не мог варухнуць нi нагой, нi рукой, i глядзеў, як да мяне, размахваючы кiем, бяжыць дзед Салiвон.
- Хлопцы! - безнадзейна крыкнуў я. - Куды вы?! А я? Рабы! Гаменхатэпа кiнулi! Антосiк! Дружа!
Але яны ўжо i пачуць не маглi.
Ну, усё! Пагiбель! Зараз дзед падбяжыць, убачыць, што мы нарабiлi, размахнецца i - кiем мяне па кумпале. I будзе на адзiн разбiты кавун больш. Будзе мне грабнiца... Пiрамiда...
Я ўжо бачыў раз'юшанае аблiчча дзеда i чуў, як ён сапе. Блiжэй, блiжэй...
I тут, як з-пад зямлi, з'явiўся Ява. Дзед быў ужо зусiм блiзка, ужо замахнуўся кiем. Ява падскочыў да мяне, схапiў кавун, што ляжаў каля самай маёй шчакi, i шпурнуў у дзеда. Дзед выпусцiў з рук кiёк i ледзьве паспеў злавiць кавун. Ён жа не мог дапусцiць, каб кавун упаў на зямлю i разбiўся. А Ява ўжо схапiў другi кавун i зноў кiнуў. I зноў дзед злавiў. Гэта было, як у цырку, як у кiно. Ява кiдаў, дзед лавiў i клаў на зямлю. Ява кiдаў, дзед лавiў i клаў на зямлю.
Я пацiху вызваляўся. Вось ужо i я схапiў кавун i кiнуў. Цяпер мы з Явам кiдалi ўдвух, а дзед Салiвон лавiў. Лавiў, хекаючы i прыгаворваючы:
- Ах, бэйбусы!
- Ах, басурманы!
- Ах, басякi!
Праз некалькi хвiлiн мы з Явам ужо штосiлы мiльгалi пятамi па гародзе. Даганi цяпер, дзед! Шукай ветру ў полi.
Я бег нага ў нагу з Явам, нiбыта мы былi адным механiзмам. I мне здавалася, што сэрцы нашы таксама тахкаюць, як адно сэрца.
Мне было вельмi добра!
Вось так бег бы i бег на край свету. Няма нiчога лепшага за дружбу!
На наступны дзень наша сяброўства з Явам было замацавана яшчэ больш. Так сказаць, крывёю. Бо дзед Салiвон падзялiўся сваiмi ўражаннямi пра фараонскую пiрамiду з нашымi бацькамi. А бацькi зрабiлi нам чатырыста дваццаць восьмае папярэджанне на тым месцы, пра якое ўголас не гавораць. Папераджаючы вось так, бацькi прыгаворвалi:
- А вось Сцёпа! Сцёпа не такi! Сцёпа там не быў! Га? Не быў жа!
Мы сашчэплiвалi зубы i маўчалi. Мы нiкога не выдалi. Нiкога. Няхай гавораць пра Сцёпу! Няхай! А я ўсё роўна ведаў, хто такi Сцепа, хто такi Антосiк i хто такi - Ява!
Дык хiба ж пасля ўсяго гэтага мог я адзiн паехаць у лагер да мора?! Нiколi ў жыццi!
Дружба! Вялiкае гэта слова! Можа, самае большае з усiх чалавечых слоў.
РАЗДЗЕЛ Х
Мы - мацакi. Прыезд Явавых бацькоў. Пiсталеты
Вы не падумайце, я татку вельмi люблю, але
