– Poniewaz wiekszosc z nich to dzielo wyobrazni – rzekl z wlasciwa sobie pedanteria Gayda. – Wyobraznia, sila sugestii, daja zupelnie niezwykle efekty. Wezmy na przyklad urojona ciaze. Maria krolowa Anglii, ktora panowala do roku tysiac piecset piecdziesiatego osmego, tak bardzo pragnela dziecka, ze dwukrotnie przeszla urojona ciaze ze wszystkimi objawami prawdziwej. Przypomnijmy sobie eksperyment francuskiego neurologa z lat trzydziestych, ktory powiedzial niewidomemu pacjentowi, ze wlasnie przypalono ogniem jego ramie i ulegl poparzeniu. Na skorze pacjenta pojawil sie babel, mimo ze zostal on oszukany… nie bylo zadnego przypalania, wylacznie sugestia. Albo z kolei przypadki stygmatyzmu, krwawienia z ran w miejscach, gdzie byl zraniony Chrystus, ile juz bylo takich przypadkow, monsinior Riccardi?
– Trzysta trzydziesci dwa. Osoby te krwawily z dloni i boku, tak jak Chrystus krwawil na krzyzu. Pierwszym zweryfikowanym przypadkiem byl swiety Franciszek z Asyzu w roku tysiac dwiescie dwudziestym czwartym, a ostatnim ze znanych Teresa Neumann w roku tysiac dziewiecset dwudziestym szostym.
– Widzisz wiec, George, co moze sila sugestii – zwrocil sie Gayda do Whelera. – Ci ludzie wierzyli w meke Chrystusa i cierpieli tak samo, jak on cierpial. Podobnie, dzieki tej samej mocy sugestii, nasza Lori Cook tak bardzo pragnela wyzdrowienia i jej wiara w nowa Biblie byla tak silna, ze w koncu wyzdrowiala.
Wheeler rozlozyl rece.
– Ale to jednak jest cud – powtorzyl. – Po prostu cud.
– Mozliwe. – Ksiadz Riccardi wstal i skinal glowa Wheelerowi. – Przyjrzymy sie temu przypadkowi bardzo dokladnie. Kto wie, moze to dopiero poczatek? A gdy nasz Jakub dotrze ze swym swiadectwem do wszystkich narodow i roznieci wiare w Meke Panska, Pan Bog odpowie na to i pojawi sie obfitosc cudow? Modlimy sie o to.
Riccardi z Gayda wyszli i Randall zostal sam z Wheelerem.
– Dobra nasza, Steve – powiedzial wydawca uszczesliwiony. – Czuje to, wierz mi. Teolodzy dobrze wiedza, ze to cud, pierwszy cud bozy, ktory mozna przypisac nowej Biblii. Nawet protestanci nie moga tego zignorowac, chociaz maja inne podejscie do cudow niz katolicy. A wyobrazasz sobie, jak katolicy zaczna sie domagac imprimatur na publikacje Miedzynarodowego Nowego Testamentu? Jak tylko ruszymy z informacja, Steve, chce zebys puscil w swiat te historie. Czy mozesz sobie wyobrazic lepsza reklame? I to bez nachalnosci, bez naciagania, po prostu zbozna misjonarska praca. Pomysl, ile dobrego mozemy tym zdzialac.
Ile dobrego mozemy zdzialac… dziesiec dolarow za egzemplarz, pomyslal Randall, lecz nie powiedzial tego glosno.
Poniewaz byl pod glebokim wrazeniem.
Cos przydarzylo sie dziewczynie, ktora znal osobiscie, ktora byla kaleka i przestala nia byc.
Nie potrafil tego wyjasnic. Nauka najwyrazniej takze nie potrafila. Czemu by zatem nie nazwac tego zgodnie z prawda- cudem?
Piec godzin pozniej Randall siedzial przy stoliku w kawiarnianym ogrodku obok Angeli Monti i opowiadal jej o swych przezyciach w szpitalu.
Spotkali sie w De Pool, w polowie drogi pomiedzy hotelem Victoria, gdzie Angela pracowala przez cale rano nad notatkami, a Krasnapolskym, gdzie Randall tez mial mnostwo zajec.
Angela wysluchala opowiesci o cudownym ozdrowieniu Lori Cook bez specjalnego zdziwienia i watpliwosci.
– Nie zebym byla taka dobra katoliczka – powiedziala – chociaz jestem wierzaca, ale dlatego, ze w naszym pozornie racjonalnym swiecie jest moim zdaniem wiele tajemnic, ktorych nie potrafimy przeniknac, gdyz nasze postrzeganie jest ograniczone. Kto wie, czy w hierarchii zywych istot we wszechswiecie nie znajdujemy sie zaledwie o poziom wyzej od mrowek?
Trzymajac sie za rece, zaczeli zwierzac sie sobie z kazdej spedzonej osobno minuty, gdy zmaterializowal sie kelner, by przyjac zamowienie.
– Ty juz znasz ten lokal – rzekl Randall – i znasz teraz mnie. Co mi zaproponujesz?
– Ludzie, ktorzy maja przed soba duzo pracy, powinni malo jesc – odrzekla z usmiechem. – Tu sa lekkie dania, na przyklad… – Odwrocila sie do kelnera. – Poprosimy gulasz wegierski.
Kelner odszedl, a ona podjela przerwana rozmowe.
– Opowiedz mi do konca, co robiles, Steve.
– Niech sobie przypomne. Jeszcze ze szpitala zadzwonilem do ciebie, prawda? Tak jak ci powiedzialem, moze nam sie przydac wszystko, co zdolasz sobie przypomniec albo wygrzebac w swoich notatkach i w papierach' ojca. Na tej podstawie sformulujemy kolejne pytania i tak dalej.
– Czesc juz spisalam i moge ci dac do przeczytania.
– To wspaniale. No wiec ze szpitala pojechalem do Krasa, gdzie Les Cunningham i Helen de Boer… to ludzie z mojego zespolu, poznasz ich wkrotce… czekali juz na mnie z dobrymi wiesciami. Rzad holenderski wyrazil zgode na zorganizowanie konferencji prasowej dwunastego lipca w Palacu Krolewskim w Amsterdamie. Mamy tez zgode na transmisje na caly swiat droga satelitarna, przez Intelsat. Potem sporzadzilismy tajna notatke dla pieciu wydawcow i kilku innych osob zwiazanych bezposrednio z ta sprawa, zaproponowalem narade na jutro przed poludniem dla omowienia ostatnich przygotowan…Ejze, czy ja ci juz tego nie mowilem przez telefon, kiedy umawialismy sie na lunch?
– Czesciowo – przyznala Angela,
– Nienawidze sie powtarzac. Ale tyle sie ciagle dzieje…
– Alez powtarzaj sie, Steve. Uwielbiam brzmienie twojego glosu. I co sie dzialo pozniej?
– Zwolalem spotkanie mojego zespolu w pokoju dwiescie cztery. Zwykle tam sie naradzamy i rozdzielamy zadania, ale to wnetrze jest tak przyjemne, ze pomyslalem sobie, ze moglibysmy tam troche wspolnie pomieszkac, ty i ja…
Angela scisnela jego dlon.
– Znalazles czas w tym mlynie, zeby pomyslec o mnie? To bardzo mile, Steve. Ale chyba masz teraz tyle roboty, ze nie starczy ci czasu na „pomieszkanie' – odparla z usmiechem.
– Mam nadzieje, ze starczy – rzekl Randall. – To prawda jednak, czas nas goni. W kazdym razie spotkanie bylo owocne.
– O czym rozmawialiscie?
– Opowiedzialem im o wszystkim. Oczywiscie Jessica Taylor znala sprawe od poczatku, ale reszta nic nie wiedziala. Opowiedzialem im, jak Lori Cook przeczytala potajemnie Ewangelie Jakuba i co bylo potem, i ze teraz chodzi normalnie. To byla dla nich prawdziwa sensacja. Zlecilem Jessice napisanie dwoch tekstow, reportazy. Jeden w pierwszej osobie, jakby opowiesc samej Lori o jej zyciu, chorobie, latach kalectwa, podrozach w poszukiwaniu cudu i w koncu o tym, co sie zdarzylo po przeczytaniu Jakuba i Petroniusza. A drugi tekst to relacja Jessiki o wypadkach wczorajszej nocy. Paddy O'Neal ma przygotowac rzeczowa informacje dla prasy o calym zdarzeniu, z mocnymi odniesieniami do nowej Biblii. Oczywiscie musimy poczekac z publikacja tych materialow na ostateczna opinie lekarzy i teologow. Po konferencji prasowej wypuscimy w swiat nie tylko te historie, ale wiele innych.
– Nie wiedzialam, ze to funkcjonuje w ten sposob – rzekla Angela, krecac ze zdziwieniem glowa. – Myslalam zawsze, ze dziennikarze sami dokopuja sie do informacji, tak jak moj ojciec podczas wykopalisk.
– Nie calkiem, nie calkiem – odparl ze smiechem Randall. – Pewnie, ze dziennikarze sami uganiaja sie za sensacjami, ale redakcje w duzym stopniu bazuja tez na materialach z zewnatrz, od rzecznikow prasowych i specjalistow public relations. Informacje i przecieki na kazdy wlasciwie temat… czy to bedzie wojna, polityka, religia czy edukacja… pochodza najczesciej od rzecznikow reprezentujacych armie, przywodce panstwa, organizacje koscielna czy uczelnie. Nie tylko artysci, sportowcy i handlowcy maja swoich ludzi od promocji. Nawet Jezus Chrystus ich mial, bo przeciez kazal swoim uczniom i apostolom isc w swiat i glosic Slowo, prawda?
– Brzmi to niemal cynicznie – stwierdzila Angela.
– Czesciowo to prawda, ale tylko czesciowo. Po prostu na swiecie tyle sie dzieje, ze media nie sa w stanie dotrzec do wszystkiego. Trzeba im w tym pomagac, wiec dostarczamy im informacji, oczywiscie w naszym wlasnym, dobrze pojetym interesie. I kazdy stara sie dac mediom cos, co w jego przekonaniu bedzie dla ludzi wazniejsze od informacji jego konkurentow.
– O czym jeszcze rozmawialiscie na tym spotkaniu, Steve?
– Przekazalem im material, ktory nagralem z toba w Mediolanie, i poinformowalem, ze jestes na miejscu i moga eie. pytac o kwestie zwiazane z archeologia. Dostana tez do spisania tasmy z moimi rozmowami z Aubertem i Hennigiem. Aha, i byl tez z nami doktor Florian Knight. Pamietasz, wspominalem ci o nim wczoraj przy kolacji?
– Ten rozgoryczony mlody czlowiek z British Museum?
– Tak. Jest skwaszony, ale przyjechal, jak mi obiecala jego dziewczyna, i powoli zaczyna wspolpracowac. Profesor Jeffries mial racje, to absolutny geniusz, jezeli chodzi o aramejski i krytyczna analize tekstow biblijnych. Jego robote mozna porownac do pracy detektywa, ktory dodatkowo potwierdzil autentycznosc odkrycia.
– I co Knight wam powiedzial, Steve?
– Przede wszystkim wyjasnil, w jaki sposob Jeffries zabral sie do tlumaczenia Miedzynarodowego Nowego Testamentu. Jeffries w koncu wprowadzil go we wszystko i Knight opowiedzial nam to ze szczegolami. Okazuje sie, ze Jeffries przyjal te sama procedure, ktora posluzyli sie tlumacze Biblii krola Jakuba przed trzystu piecdziesieciu laty. Wiesz jak sie to odbylo?
– Nie mam zielonego pojecia – odparla Angela. – Wiem tylko, bo czytalam te Biblie podczas zajec z klasycznych tekstow, ze jest to przyklad wyjatkowo pieknej angielszczyzny.
– I jedyne wielkie dzielo literackie, jakie powstalo kolegialnie – dodal Randall. – Wedlug slow Knighta, Anglie nekaly w roku tysiac szescset czwartym religijne wasnie i krol Jakub, pragnac zjednoczyc rozne strony tych sporow wokol wspolnego celu, przystal na propozycje rektora oksfordzkiej uczelni, purytanina nazwiskiem Reynolds, zeby zatrudnic do nowego przekladu Biblii piecdziesieciu czterech duchownych. Krol Jakub byl zreszta ostatnia osoba, po ktorej mozna by sie spodziewac zainteresowania takim projektem. Kochal ksiegi, lecz kochal takze wystepek, byl prozny i bardzo zniewiescialy. Poddani mawiali o nim, ze po krolu Elzbiecie nastala krolowa Jakub.
Angela wybuchnela smiechem.
– Bardzo zmyslne. Ten twoj Knight powiedzial cos takiego?
– Czasami bywa dowcipny. W kazdym razie krol ostatecznie zatwierdzil czterdziestu siedmiu tlumaczy, grupe bardzo roznych i ciekawych ludzi. Najstarszy z nich mial siedemdziesiat trzy lata, najmlodszy dwadziescia siedem. Byli wsrod nich kaznodzieje, lingwisci, uczeni. Jeden z nich znal pietnascie jezykow, w tym aramejski, perski i arabski. Inny uczyl greki krolowa Elzbiete, jeszcze inny przeczytal Biblie po hebrajsku w wieku szesciu lat. Byl wsrod nich uchodzca z Belgii, byl alkoholik, byl umierajacy na gruzlice, ktory pracowal w lozku, byl wdowiec, ktory umarl w trakcie prac i pozostawil jedenascioro dzieci bez srodkow do zycia. Zostali podzieleni na szesc zespolow. Dwa pracowaly w Oksfordzie, dwa w Cambridge i dwa w opactwie Westminster. Nowy Testament tlumaczyly po polowie dwa zespoly – osmioosobowy w Oksfordzie i siedmioosobowy w opactwie.
– Ale jak tylu ludzi moglo tlumaczyc jedna ksiazke, Steve? – dziwila sie Angela.
– Po prostu kazdej grupie przydzielono jakis fragment Biblii po grecku lub hebrajsku, a w obrebie grupy kazdy tlumacz dostal do przelozenia osobny rozdzial lub kilka rozdzialow. Potem pokazywali sobie nawzajem swoje przeklady, dyskutowali, nanosili poprawki, a kiedy juz caly zespol zakonczyl prace, przekazywal tekst innej grupie do dalszego opracowywania. Calosc byla gotowa po dwoch latach i dziewieciu miesiacach. Nastepnie te pierwsza wersje zredagowala i ujednolicila dwunastka wybranych uczonych, a potem przepisal ja w ostatecznym ksztalcie jeden czlowiek pracujacy pod nadzorem biskupa, niejaki Miles Smith, syn rzeznika i absolwent uniwersytetu w Oksfordzie, mial dziewietnascie lat. Rezultat? Liczaca tysiac piecset stronic ksiega, znana jako Biblia krola Jakuba, wydana w roku tysiac szescset jedenastym, piec lat przed smiercia Szekspira.
– I Miedzynarodowy Nowy Testament zostal przygotowany taka sama metoda?
– Tak. Profesor Jeffries stworzyl trzy komitety translatorskie, z piecioma lingwistami, tekstoznawcami i historykami wczesnego chrzescijanstwa w kazdym. Profesor Trautmann kierowal w Cambridge pierwsza grupa, ktora przetlumaczyla cztery ewangelie i Dzieje Apostolskie. Profesor Sobrier i zespol z Westminsteru przetlumaczyli rozdzialy od Listu swietego Pawla do Rzymian do Apokalipsy swietego Jana. Komitet w Oksfordzie, kierowany przez Jeffriesa, zajal sie przekladem Pergaminu Petroniusza i Ewangelii swietego Jakuba. Niesamowita praca… O, Angelo, niosa nasze jedzenie.
Kiedy konczyli lunch, podszedl do nich krazacy miedzy stolikami chlopak z ulotkami i polozyl jedna przy talerzu Randalla. Ten zerknal na kartke, zamrugal zdziwiony i przyjrzal sie jej uwazniej.
– Angelo, o co tu chodzi, u diabla? – zapytal.
Tekst ulotki glosil: ZAPRASZAMY DO WIGNAND FOCKING. Rog Pijlsteeg i Dam.
– Ach – odparla – to bardzo stary bar tu niedaleko i obiekt sprosnych zartow angielskich turystow, z powodu slowa focking. Ale focking to slawny holenderski koniak. Chcialbys moze sprobowac?
