“Al kamarado Zajcev, nenion, mi konsilas; kaj al mi ne estas necese, mi cion audis.”
De malantau la bosketo, ce kiu la benko staris, aperis Mahmetali. Li pasis al la parka vojo, antau la benkon, kaj tie kurbigis por prenlevi skarabon kasitan en la herbo.
“La usonanoj vere estas ege kompetentaj teknike, cu ne? Neniam en Sovet-Unio oni sukcesus produkti tiel belan kompakton de tre sensiva mikrofono kaj radio-elsendilo. Ni ciam devas akiri el fremdlando tiajn ludiletojn.”
“Cu la diablo vin helpas?” Adams demandis, nekapabla kasi sian defalon. “Kiel vi povis scii, ke ni sidos ci- benke?”
Mahmetali ridetis:
“Sendube estus pli sage lasi vin pensi, ke min helpas la diablo. Sed mi havas korinklinon al via triopo, kaj sekve klarigos. Estas simple. Kunlaboranto mia, kiu, cetere, tute ne scias, pri kio temas, faligis ci tiun audeman skarabon delikate en la herbon, kiam ni vidis, ke ci tiun benkon vi elektas.”
“Dankon pro la klarigo, kolego. Sed cu vi bonvolos ripeti, kion vi komence diris, kiam vi kobolde materiigis antau ni? Mi ne estas certa, cu mi bone komprenis”, prononcis la nigrulo, kuntirante la brovojn.
“Eble car mia diro efikis surprize. Mi proponas interkonsenton kun vi. Vi diros nenion al mia cefo Boris Zajcev pri tiu ci afero. Tiuj rusoj ne bezonas scii cion gravan, cu? Sed, car mi scias, vi dividos kun mi la fruktojn de via esplorado. Se vi trovos la gazeton, vi diskrete informos min, kaj ni kune decidos, kion fari. Cu konsentite?”
“Kompreneble ni konsentas. Kion alian ni povus fari?” Adams malgoje vocis. La uzbeko, kapsalutante kun kelka ironio, foriris.
Kun sufokita gojo Karal dankis la cielon ke Mahmetali ne povis havi ideon pri tio, kion ili diskutis antau ol eksidi sur la benkon. La sovetiano scias pri la gazeto, jes ja, sed ne pri la kodo, kaj la loko, kie gi nun situas. Tiun parton de sia raporto Jano prezentis al la du kolegoj promenante antaue.
Kaj tiel konscii sian gojon igis lin dubeme konsideri la strangan situacion de internaciaj funkciuloj, al kies speco li portempe apartenis: kiom ajn sincere ce la dungigo oni juris lojalecon al la internacia komunumo, aliaj faktoroj intervenis, kaj li tute ne sentis sin kulpa kasi parton de la vero al Zajcev. La malkovro, ke Adams kaj Tuurken samopinias estis por li placa okazajo. Kaj nun, ec Mahmetali… ‘Kiel sola tiu Zajcev estas!’ li pensis.
17
Goja ciam tre satis piediri. Ci-matene, si decidis marsi al sia komisiona kunsido. Laulonge de la vasta avenuo, kondukanta al Lenin-Palaco, trovigis larga trotuaro; gi ne estis pavimita au asfaltita, sed place estis al la piedoj pasi trankvile sur la tero: si ne estis tia pedanta elegantulino, kiu ne tolerus iom da polvo sur la suoj.
Elirante tiun matenon, si preskau koliziis kun Marta Martin. Ankau ci tiu iris piede, firme tenante la malnovan pluvombrelon, kiu neniam forlasis sin.
Goja iam profitis de la fakto, ke la restoracio apud Lenin-Palaco estis plenplena, por sidi ce la tablo, ce kiu mangis Marta Martin, pensante, ke ciam estas utile pli bone konatigi kun personoj ligitaj al enketo. Ili tiel interkonatigis.
“Cu ankau vi marsos al la laboro?” Goja demandis kun larga rideto.
“Kompreneble. Estas tiom pli agrable. Mi ne kuragas uzi la lokajn autobusojn, tiel plenaj je homoj ili ciam estas, kaj mi ne satas iri per tiuj veturiloj, kiujn la autoritatoj metis je nia dispono. Ili neniam estas pretaj je la gusta horo, kiam oni ilin bezonas. Sed al mi tre placas tiu vojo oficejen, des pli car la vetero gis nun konstante estis perfekta.”
“Efektive. Hodiau estas la unua tago, kiam ni ellitigis ce griza cielo.”
Tiel babilante pri plej diversaj temoj, pri Alma-Ato kaj giaj pomoj, pri la fakto, ke pluraj restoracioj dum la konferenco estas malpermesitaj al la urbanoj, tiel ke kelkfoje oni vidas de ekstere malplenan mangosalonon, ce kies pordo sovetia Cerbero forpelas la frandemulojn ne apartenantajn al la konferenca elito, pri la etaj afisetoj invitantaj al intersango de apartamento, kaj pri multaj aliaj aspektoj de vivo tiom malsama ol tiu, al kiu ili kutimas, tiel babilante ili iris.
Ce la vojkruco de Lenina kaj Abaja avenuoj, milicano direktis la trafikon. Al tiu punkto lau Abaja avenuo rapide alvenis nigra solenaspekta ‘Volgo’-auto, dum la milicano donis la paspermeson al la trafiko de Lenina avenuo. La nigra ‘Volgo’, ne haltante, kornis, sed la milicano ne audis pro la bruo de pasanta sargveturilo.
Goja kaj Marta haltis por rigardi scenon ne imageblan en okcidenta lando. La ‘Volgo’, al kiu la pasrajto ne estis allasita, tamen plu antaueniris, malrapide, gis gi preskau karambolis kun eta ‘Jiguli’-veturilo, kies soforo felice havis bonegajn refleksojn. La bremsa bruo surprizsaltigis la milicanon, kiu, sin turnante, kun falanta makzelo kaj largigitaj okuloj unuafoje ekvidis la nigran ‘Volgon’. El tiu eliris dikventrulo, videble furioza. El la eta ‘Jiguli’ elsaltis viro en armea oficira uniformo. Kaj, sub la nekredemaj rigardoj de Goja kaj de la sekretariino, fajra kverelo eksplodis, dum autoj kornis kaj pasis ciudirekte, singarde kaj malrapide, direktataj de ridantaj autistoj, kiuj amuzige pasis preter la krianta triopo, staranta meze de l’ vojkruco.
“Kiaj strangaj moroj!” diris Marta Martin. “Tiu viro en la nigra auto ne volis obei la signon de la trafikgendarmo, kaj li haltigas sian auton sub ties nazo por iri lin skoldi! Kiaj strangaj moroj! Rigardu, kiel li kaptis la zonon de la milicano kaj lin skuas!”
Eble la kverelo estus daurinta multe pli longe, sed subite, kiel okazas en tropikaj regionoj, fortega pluvtorento ekbatis la grundon. Rapidege, sed plu kriacante, ambau veturantoj kuris en sian respektivan auton kaj foriris, dum la milicano esprime levis la sultrojn.
La pluvombrelo de Marta Martin montrigis plej bonvena, kaj efikis place sirme kontrau la lavanga diluvo, kiu ilin cirkauis.
“Ciuj mokas mian pluvombrelon,” si diris — kaj estis vere, ke sia manio cien kunporti tian arkaikajon estis la celo de multaj ridoj en la monda konferenco — “sed mi nun pruvos, ke gi estas pli bona ol multaj modernaj. Ni iros tute komforte triope, cu ne? kara sinjoro, venu kun ni.”
Tiujn lastajn vortojn si direktis al grasa, barelforma sinjoro, kiu staris ce pordo provante protekti sin kontrau la torenta pluvo. ‘Eble la pluvombrelo taugas por tri, sed nur normaldimensiaj’, Goja pensis, dum diluvo lavangis sur sian dekstran sultron, sed io, kion diris f-ino Martin sin subite sendis al fulmrapida cenigo de neatenditaj pensoj, kvankam la koncerna frazo estis unu el la plej banalaj, kiujn oni povas imagi:
“Kaj kiel fartas via kara edzino? Cu si ne venis kun vi el Luksemburgo, s-ro Kirsch?”
*
“Cu estas la sama?” Olavi Tuurken demandis al Jano Karal.
Ci tiu eligis falditan gazeton el sia poso. Pene, li komparis la literojn de la titolo kun tiu, kiun la finno jus prenis el la amaso da revuoj kaj dokumentoj en la araba, rusa kaj multaj aliaj lingvoj, kiujn la policanoj ne kapablis identigi.
“Rigardu. Kion vi opinias?” Jano respondis. Kaj ambau viroj klinigis super tiuj literoj, el kiuj, por ili, ciu tute similis la sekvantan.
“Jes, estas la sama”, ili diris samtempe. Kaj zorgante, ke cio estu en la sama ordo, kiel ce ilia eniro, la du policanoj eliris el la cambro de Jakobo Plum. Estis la lasta el la esplorendaj lokoj. Li, kaj nur li, posedis ce si numeron de
*
Plum aspektis pli kompatige ridinda ol iam ajn antaue. Li balbutis, li havis tikojn, li faris nekoherajn gestojn, kiuj ciam minacis faligi iun objekton, kaj lia voco igis pli kaj pli alta, kvazau ju pli li terurigis, des pli li penis imiti la sonojn de sopranulo.
“Kion mi diru, sinjoroj, kion mi diru?” li kriis kvazau deklame. “Via demando estas tiel absurda, ke mi… oj, oj, oj… kontrau absurdeco senkulpa safido estas pli senhelpa ol hardita bandito.”
“Kio estas tiu jurnalo?”
“Cu vere vi ne scias? Suficas legi la titolon. Estas
“Kaj kio estas
“Publikigajo, periodajo, jurnalo, tagaperajo, taggazeto, sinjoroj. Kiel oni povas respondi tiel absurdajn demandojn? Tamen, mi ne povas diri, ke estas la Korano au la Biblio. Oj! Eble mi ofendis vin. Mi diru, videble ne estas la
