Cu li venis trakosme?

falangeto de la maldekstra ringa fingro mankas al li.”

“Kaj kio pri la pentristo, kiu falis pasintan semajnon de la Rafunja-teraso, cu al li io mankis?” Goja demandis, kvankam si jam ne dubis pri la respondo.

“Ne. La viro, kiun mi trovis mortintan sur la rafunja ebenajo apud la korpo de Laura Pergame, havis tute normalan manon. Sekve, ne estis la vera Gido Verstrata.”

“Alivorte, la ulo, kiu igis milionulo vendante pentrajojn, tiujn fakte ne faris mem, cu?”

“Plej certe. La tre talenta Gido Verstrata, kies originala stilo jam montrigis en la belarta lernejo, mortis antau du jardekoj kaj estis nelege enterigita en Rafunja. Li havis famon de homo kun giganta laborforto. Li versajne pentris kaj pentradis grandkvante. Kaj iun tagon, iu lin eliminis, prenis lian lokon kaj profitis de tiu abundega produktado.”

“Kiu?”

“Se mia songo pravas, devas esti la kuzo. Songante mi intermiksis la literojn — Arnoldo anstatau Ronaldo — kaj ankau la virojn, car ne al Ronaldo mankis parteto de fingro.”

Goja lin rigardis kun aprobo, tamen ne senrezerva.

“Via teorio estas tute kohera”, si diris. “Ronaldo jaluzis Gidon, kaj lin mortigis, li enterigis la korpon en la rafunja ebenajo, foriris al Sudameriko sub la propra nomo “Ronaldo”, tie arangis taugan malaperon, kaj reaperis ci tie sub la nomo “Gido”. Bedaurinde prezentigas serioza argumento kontrau tiu hipotezo: kial preni sur sin tiom da riskoj, se konsideri, ke tiuepoke, ja, Gido Verstrata estis nur eta pentristo tute nekonata?”

*

“Estas la kofro de Rik Ospaci!” ekkriis Jano Karal al la policisto, kiu akompanis lin. Ili trasercis la apartamenton de Laura Pergame — rutina faro polica en simila kazo — kaj, kvankam ili esperis trovi interesajn lasajojn, ili ne antauvidis ion tiel gravan por la enketo.

“Mi tuj telefonos al Remon, ke li sendu iun por daurigi la sercadon kun vi, kaj mi reiros al la oficejo por studi ci tiujn”, Karal diris montrante la dokumentojn en la kofro.

Legi ilin postulos multajn horojn, sed rapida trarigardo jam montris, ke tio ne estos tempo perdita. El tiuj paperoj kaj fotoj Rik aperis kiel majstra cantagisto. La tuta dosiero pri Kolombet trovigis ci tie, kaj gi estis reputacimurda por la gazetdirektoro, kiu lau tiuj dokumentoj neniam hezitis akcepti monon por manipuli la informadon favore al tiu au alia industriisto, aferisto au politikulo.

Ne restis dubo ankau pri tio, ke Rik Ospaci havigis al si belajn sumojn cantagante Gidon Verstratan. Kiel komencigis tiu profitdona afero, tion klarigis jena letero, skribita per mano imprese tremanta:

Estimata Sinjoro Ospaci,

Vi ne konas min, eble sajnos strange al vi ricevi leteron de nekonato. Mi estas baldau mortonta. La malsano, kiu trafis min, ne plu lasos al mi, post kelkaj horoj, sufican forton por plu skribi. Kaj tamen mi ne volas forlasi ci tiun mondon sen konfesi mian hontindajon, kaj tiun de aliulo, kies kulpecon mi profite ekspluatis. Mi konfidas tion al vi, car vi estas konata kiel honesta jurnalisto, kaj ankau car vi estas fama kiel fotoamatoro speciale satanta foti bestojn.

Ankau mi dum mia tuta vivo estis ege entuziasma fotemulo, kaj mia plej satata temo estis, kiel ce vi, sovagaj bestoj. Tiucele mi, la 27-an de julio 1954, kauris kun mia fotoaparato inter la pinarboj, kiuj trovigas apud la vojo kondukanta al la t.n. rafunja teraso (vidu la ci-kunan skizon, kiu indikas, kiel oni atingas tiun lokon deirante de Malpaz), kiam alvenis du viroj al mi nekonataj, kiuj videble jam drinkis multege.

Unu, iom ridinde vestita, kun stranga malnovmoda capelo kaj largega kravato pentrista, havis la manon sur la sultro de sia kunulo, kaj ambau zigzagis sur la vojeto rauke kantante obscenajojn. Ili formis tiel ridigan bildon, ke mi ne rezistis la plezuron fari pri ili kelkajn fotojn, kiujn mi sendas al vi ci-kune. Mi tiucele ilin sekvis, nevidate.

Ve! La komika marsado finigis tragike: la capelulo atingis la randon de la teraso, stumblis ce stono kaj falis. Tiumomente li ne plu tenis la alian, kiu restis longe ce la apikajo, gapante. Mi estis tute proksima kaj povas certigi, ke li ne pusis sian kunulon.

Mi pensis: “Ni devas rapide desupri, car, kvankam estas multegaj sancoj, ke la falinto mortis, se pro mirakla hazardo li plu vivas, ni devas tuj arangi la flegadon.”

Sajnas, ke la tragika falo malebriigis la alian, kaj ke tiu sampensis kiel mi, car li tuj ekiris malsuprenvojeton pri kies ekzisto mi antaue ne sciis. Li iris multe pli rapide ol mi, car videble li perfekte konis la regionon, male al mi. Mi misvojis, perdis tempon, kaj kiam mi fine atingis la malsupran ebenajon, li jam kauris apud la korpo.

Mi intencis krii: “Jen mi alvenas helpi”, sed kion li faris, tio estis tiel neatendita, ke mi restis apude kaj kvazau instinkte — mi nun ne bone komprenas kial — komencis fotadi lin, kvankam mi devis scii, ke tiam estis tro malhele por ricevi bonan rezulton. La pentriste vestito tute certe estis morta, kaj la alia komplete senvestigis lin, surmetis liajn vestojn, kaj vestis per siaj la forpasinton.

Tiumomente mi komprenis, ke tio estas unika okazo por cantagi. La viro foriris, sed ne lau la vojo malsupren. Tiam mi memoris, ke en la lignodomo supre de la Rafunja-teraso vivas kaj laboras pentristo. Dum la viro estis for, mi trasercis la posojn de la falinto, au pli guste de la alia, car nun la vestoj estis intersangitaj, kaj prenis liajn paperujon kaj notlibreton. Tiel mi eksciis, ke mia baldaua cantaga viktimo nomigas Ronaldo Verostrata.

Mi atendis por kontroli, cu tiu sinjoro revenos. Kaj tio efektive okazis: li revenis kun pioco kaj spato. Tute certe li ilin prenis el la menciita lignodomo. Li ekfosis.

Kiam la kavajo estis finita, la viro sovis en gin sian kunulon, restopis la truon, kaj foriris. Eble mi devas mencii, ke ambau viroj multe — preskau frate — similis unu la alian. Ambau estis kolosoj. Ne mi povus porti korpon tiel facile. Kiam mi estis certa, ke li estis for, mi faris fulmfotojn de la loko kaj notis retrovsignojn. Tiam, strange, mi konfesas, por homo decidinta cantagi, mi iris al la improvizita tombo, kiun li estis tre lerte maskinta per stonoj kaj tauge arangita tero, kaj mi pregis. Ial, sajnis al mi nedece, ke tiu forlasu nian mondon sen ia ajn ceremonio.

Mi ne tuj entreprenis la cantagon. Mi unue faris enketeton por ekscii kiel eble plej multe da faktoj pri la falinta pentristo kaj pri la alia. Tiel mi estis informita, ke Gido Verstrata jus heredis astronomian sumon de ricegulo, kiu jam acetis de li plurajn pentrajojn kaj trovis lin ege talenta. La drinkado okazis por festi tiun tute neatenditan heredon. Mi eksciis krome, ke la alia estas lia kuzo, kiu ankau havis pentristajn ambiciojn, sed al kiu talento (au cu pli guste laboremo?) grandparte mankis.

Kiam la falsa Gido Verstrata revenis el vojago, kiun li tiuepoke faris, mi vizitis lin kaj prezentis al li miajn fotojn. Ekde tiam, mia financa situacio komplete aliigis…

Tiu dokumento igis Janon revadi. “Kia ironio”, li pensis, “ke la unua cantagisto de la falsa Gido elektis por siaj riveloj homon faman pro sia honesteco kaj anima pureco, dum fakte tiu estis ne malpli ace profitema!”

Li ne plu dubis, ke la morton de Ospaci kauzis cantagviktimo, sed el ciuj koncernatoj, kiu pusis lin abismen?

23

“Notario Viljemin”, anoncis la voco en la interna telefono, “deziras paroli kun vi senprokraste. Urga afero koncerne la akcidenton de Rafunja.”

Tiu notario estis plej bonfama en la tuta Valo de Tjazo, konata kiel ekstreme honesta, skrupula, fidinda rigorulo. Rigardante lin eniri, la detektivo rapide mensnotis la orrandajn okulvitrojn, oran horlogeton, oran kravatpinglon kaj la insignon de Rotari-klubo. “Oro kaj prosper”, li diris al si, resumante la generalan impreson, kiun al li faris tiu sesdekkvinjarulo. La notario klinis sin iom ceremonie, kaj, ce invita gesto de Jano, eksidis trans la skribotablo.

“Mi estis for, tial ne venis pli frue”, li komencis. “Multmilionulo, kiu estas kliento mia, venigis min al sia vilao ce-oceana por redakti novan testamenton. Gravega afero. Mi ne povis ne iri.”

Cu li sentas sin kulpa? Karal sin demandis. Kaj se jes, pri kio vere?

“Dum mi estis tie, li havis korkrizon, ne ege gravan, sed tamen… Mi ne sciis, kion fari. Li estas tre bona