biasformienny, uvahnuty pasiaredzinie erytracyt, jaki mieu vyhlad kratera vulkana, z cornymi rezkimi cieniami u pahlyblenniach kolcapadobnaha bierazka. Hety bierazok, pakryty krystalovym nalotam ionau sierabra, nie zmiascausia u fokusie. Zjavilisia cmianyja, bacnyja nibyta praz mihatlivuju vadu, abrysy splaulenych, sahnutych lancuzkou bialku; zlaviusy na cornym skryzavanni adno z patauscenniau bialkovych restkau, ja pavoli pakrucvau rucku pavielicalnika, usio pakrucvau i pakrucvau; vos-vos musiu nastupic kaniec hetaha padarozza uhlybiniu. Raspluscany cien malekuly zapouniu usio pole i… raptam rasplyusia u tumanie!
Nicoha, adnak, nie stalasia. Ja pavinien byu ubacyc milhannie dryhotkich sciudzianistych atamau, ale ich nie bylo. Ekran sviaciusia niezatumanienym srebram. Ja dakruciu rucku da kanca. Hnieuny hul mikraskopa uzmacniusia, ale ja pa-raniejsamu nicoha nie bacyu. Dryhotki sihnal, jaki pautarausia, papiaredzvau, sto aparatura pierahruzana. Ja jasce raz zirnuu na srebnuju pustyniu i vyklucyu tok.
Ja pahladzieu na Chery. Jana vymusana usmichnulasia, kab schavac paziachannie.
— Jak tam maje spravy? — spytalasia jana.
— Vielmi dobra, — adkazau ja. — Dumaju, sto… leps i byc nie moza.
Ja usio pazirau na jaje, adcuvajucy pakolvannie u nizniaj hubie. A sto, ulasna, adbylosia? Sto heta znacyc? Hetaje ciela, z vyhladu takoje dalikatnaje i slabaje, nielha zniscyc? Pa sutnasci, jano skladajecca z nicoha? Ja stuknuu kulakom pa cylindrycnym korpusie mikraskopa. Mo jaki-niebudz defiekt? Mo niama fakusirouki?.. Nie, ja viedau, sto aparatura spraunaja. Ja apusciusia na usie uzrouni: kletka, bialkovaje recyva, malekula — usio miela taki samy vyhlad, jak i na tysiacach preparatau, jakija ja uzo bacyu. Ale aposni krok uniz viou u tupik.
Ja uziau u Chery krou z vieny i razliu jaje u prabirki. Analizy zaniali bols casu, cym ja mierkavau, — ja uzo straciu raniejsy spryt. Reakcyi byli narmalnyja. Usie. CHiba sto…
Ja kapnuu kancentravanaj kislatoj na cyrvonuju pacierku. Kropla zadymilasia, stala seraj, pakrylasia nalotam brudnaj pieny. Razlazennie. Denaturacyja. Dalej, dalej! Ja adchiliusia pa novuju prabirku. Kali z zirnuu na raniejsuju, prabirka ledz nie vyvalilasia z maich ruk.
Pad brudnaj pienaj na samym dnie prabirki znou vyrastau ciomna-cyrvony sloj. Krou, spalenaja kislatoj, adnaulalasia! Heta bylo nievierahodna! Heta bylo niemahcyma!
— Krys! — pacuu ja byccam zdaloku. — Krys, telefon!
— Sto? A, telefon? Dziakuju.
Telefon marmytau uzo dauno, ale ja pacuu jaho tolki zaraz.
— Kielvin sluchaje, — skazau ja u trubku.
— Havoryc Snaut. Ja pieraklucyu liniju, i my utroch budziem adnacasova sluchac adzin adnaho.
— Vitaju vas, doktar Kielvin, — pacuusia vysoki, nasavy holas Sartoryusa. Holas hucau tak, nibyta jaho haspadar uzychodziu na niebiaspiecna hnutki podyum, pranizliva, nasciarozana, choc zniesnie spakojna.
— I ja vitaju vas, doktar, — adkazau ja.
Mnie stala smiesna, choc nie bylo nijakaj prycyny dla smiechu. Z kaho mnie, u rescie rest, smiajacca? Ja niesta trymau u ruce: prabirku z kryvioju. Ja strasianuu prabirku. Krou uzo zharnulasia. Mo usio heta mnie zdalosia? Mo prosta padman?
— Ja chacieu by prapanavac na vas razhlad niekatoryja prablemy, zviazanyja z e… fantomami, — cuu i nie cuu ja holas Sartoryusa.
Slovy z ciazkasciu dachodzili da majoj sviadomasci. Ja abaraniausia ad jaho holasu, pa- raniejsamu pazirajucy na prabirku sa zhustkam kryvi.
— Nazaviom ich utvarenniem F, — chutka padkazau Snaut.
— Cudouna.
Pasiarod ekrana ciamniela viertykalnaja linija, jakaja sviedcyla, sto ja prymau adnacasova dva kanaly — pa abodva baki ad linii ja pavinien byu bacyc maich subiasiednikau. Adnak ekran zastavausia ciomnym, tolki vuzkaja svietlaja paloska vakol jaho sviedcyla, sto aparatura pracuje, a pieradatcyki niecym zaslonieny.
— Kozny z nas praviou roznyja dasledavanni… — Znou raniejsaja asciarozlivasc u huhniavym holasie taho, chto havaryu. Maucannie. — Moza, my spacatku abjadnajem nasy naziranni, a zatym ja moh by paviedamic, da caho pryjsou sam… Mo vy, doktar Kielvin, pacniacie piersy…
— IA? — zdziviusia ja.
Raptam ja adcuu pozirk Chery. Ja paklau prabirku na stol, jana pakacilasia pad statyu, a ja padsunuu nahoj trynohu i usieusia na jaje. Spacatku ja chacieu admovicca, ale niecakana dla samoha siabie pramoviu:
— Dobra. Karotki abmien dumkami? Dobra! Ja amal nicoha nie zrabiu, ale skazac mahu. Adno mikraskapicnaje dasledavannie i niekalki reakcyj. Mikrareakcyj. U mianie sklalasia urazannie, sto…
Da hetaj chviliny ja nie uiaulau, sto budu havaryc. Tolki zaraz ja zrazumieu.
— Usio u normie, ale heta kamuflaz. Imitacyja. U peunym sensie heta supierkopija: pautarennie bols dakladnaje, cym aryhinal. Heta aznacaje, sto tam, dzie u calavieka my sutykajemsia z miazoj strukturnaj dzialimasci, tut my idziom dalej — tut skarystany subatamny budaunicy materyjal!
— Pacakajcie. Pacakajcie. Jak vy heta razumiejecie? — dapytvausia Sartoryus.
Snaut nie pramoviu ni slova. A mo heta jaho castaje dychannie culasia u trubcy? Chery zirnula u moj bok. Ja byu nadta uzrusany — aposnija slovy amal vyhuknuu. Supakoiusysia, ja zhorbiusia na svajoj niazrucnaj taburetcy i zapluscyu vocy.
— Jak heta vyrazic? Piersasny elemient nasych arhanizmau — atamy. Miarkuju, sto utvarenni F skladajucca z adzinak, miensych, cym zvycajnyja atamy. Znacna miensych.
— Z miezonau?.. — padkazau Sartoryus.
Ion zusim nie zdziviusia.
— Nie, nie z miezonau… Miezony mozna bylo b ubacyc. Bo mahcymasc aparatury, jakaja staic tut, u mianie, unizie, dasiahaje 10–20 anhstrem. I usio adno nie vidac. Znacyc, nie miezony. Chutcej za usio niejtryny.
— Jak vy heta sabie uiaulajecie? Bo niejtrynnyja kanhlamieraty nietryvalyja…
— Nie viedaju. Ja nie fizik. Mahcyma, ich stabilizuje niejkaje silavoje pole. Ja hetaha nie viedaju. Va usiakim razie, kali ja maju racyju, to jany skladajucca z cascic, jakija miensyja za atam pryblizna u dziesiac tysiac razou. Ale i heta jasce nie usio! Kali b malekuly bialku i kletki mieli budovu niepasredna z „mikraatamau”, to jany adpaviedna byli b miensyja. I kryvianyja cielcy, i fiermienty, i usio. Ale i heta nie tak. Z hetaha vynikaje, sto usie bialki, kletki, jadro kletak — tolki imitacyja! Na samaj spravie struktura, jakaja niasie adkaznasc za dziejazdolnasc „hoscia”, schavana hlybiej.
— Kielvin! — amal vyhuknuu Snaut.
Ja zdziviusia i zmouk. Ja skazau: „Hoscia”?! Tak, ale Chery nie pacula hetaha. Zresty, jana nie zrazumiela b. Chery hladziela u iluminatar, padpiersy halavu rukoj, jaje malenki cysty profil vymalouvausia na fonie purpurovaj zorki. Sluchauka maucala. Ja cuu tolki dalokaje dychannie.
— Tut niesta josc, — pramarmytau Snaut.
— Tak, mazliva, — dadau Sartoryus, — tolki majecca adna zakavyka — Akijan skladajecca nie z hipatetycnych cascic, pra jakija havoryc Kielvin, a sa zvycajnych.
— Vidac, jon moza sintezavac i takija, — adznacyu ja.
Raptam mianie achapila apatyja. Heta byla biasplodnaja, nikomu nie patrebnaja razmova.
— Ale heta vytlumacvala b niezvycajnuju vynoslivasc, — marmytnuu Snaut. — I temp rehienieracyi. A mo enierhietycnaja krynica znachodzicca navat tam, uhlybini, im za nie treba jesci…
— Prasu slova, — pramoviu Sartoryus.
Ja nie moh jaho pieranosic. Kali b jon choc nie vychodziu sa svajoj roli!
— Davajcie praanalizujem pytannie matyvacyi. Matyvacyi zjaulennia utvarenniau F. Ja staviu by pytannie tak: a sto takoje utvarenni F? Heta nie asoby, nie kopii peunych asob, a materyjalizavanaja prajekcyja tych zviestak pra hetuju asobu, jakija majucca u nasym mazhu.
Trapnasc vyznacennia zdzivila mianie. Sartoryus choc i antypatycny mnie, ale maje rozum.
— Heta prauda, — ustaviu ja. — Heta vytlumacvaje navat, camu zjavilisia aso… utvarenni mienavita takija, a nie insyja. Vybrany sama ustojlivyja adbitki z pamiaci, najbols izalavanyja ad insych, choc, viadoma, nivodzin hetki adbitak nie moza byc calkam adasobleny, i u pracesie jaho „kapiravannia” byli, mahli byc zachopleny castki insych adbitkau, jakija vypadkova znachodzilisia pobac, tamu pryselec casam vyjaulaje viedau bols, cym autentycnaja asoba, pautarenniem jakoj jon pavinien zjaulacca…
— Kielvin! — znou pierapyniu mianie Snaut.
Mianie zdzivila, sto tolki jon byu niezadavoleny maimi nieabaclivymi slovami. Zdavalasia, Sartoryus ich nie baicca. Mahcyma, jaho „hosc” pa svajoj sutnasci nie taki kiemlivy, jak „hosc” Snauta. Na siekundu u maim ujaulenni paustau niejki karlikavy kretyn, jaki nieadstupna sledavau za doktaram Sartoryusam.
— Tak, i my heta zauvazyli, — pacau Sartoryus. — Ciapier sto da matyvau zjaulennia utvarenniau F… Piersaja najbols vierahodnaja dumka — na nas pravodziac ekspierymient. Adnak chutcej za usio heta byu by varty zalu ekspierymient. Kali my stavim dosled, to vucymsia na vynikach, piers za usio na pamylkach, i pry pautarenni dosledu unosim u jaho paprauki… U nasym vypadku pra heta nie moza byc i havorki. Tyja z samyja utvarenni F zjaulajucca nanava… nieskarektavanyja… nie uzbrojenyja nicym dadatkova suprac… nasych sprob pazbavicca ad ich…
— Slovam, tut niama funkcyjanalnaj piatli dziejannia z karehiravanaj zvarotnaj suviazziu, jak nazvau by heta doktar Snaut, — adznacyu ja. — I sto z hetaha vynikaje?
— Tolki adno: kali licyc toje, sto adbyvajecca, ekspierymientam, to heta nie ekspierymient, a… chaltura, sto, adnak, niepraudapadobna. Akijan… dakladny. Heta vyjaulajecca choc by u dvuchslojnaj kanstrukcyi utvarenniau F. Da peunaj miazy jany pavodziac siabie tak, jak pavodzili b siabie… sapraudnyja… sapraudnyja…
Ion zmouk.
— Aryhinaly, — chutka padkazau jamu Snaut.
— Tak, aryhinaly. Adnak kali situacyja pieravysaje narmalnyja zdolnasci pasrednaha… e… aryhinala, nastunaje nibyta „vyklucennie sviadomasci” utvarennia F, i adrazu z prajaulajucca insyja dziejanni, niecalaviecyja…
— Heta prauda, — skazau ja, — ale takim cynam my tolki skladajem kataloh pavodzin hetych… hetych utvarenniau, i bols nicoha. A heta biazhluzdzica.
— Ja nie upeunieny, — zapratestavau Sartoryus.
Tut ja zrazumieu, cym jon mianie tak niervuje: jon nie prosta havaryu, a kazau pramovu, jak na pasiadzenni Instytuta.
Vidac, razmaulac inaks jon nie umieu.
— Tut uznikaje prablema indyvidualnasci. Akijan calkam pazbauleny hetaha paniaccia. Tak i pavinna byc. Mnie zdajecca, sanounyja kalehi, sto hety… e… dalikatny, niepryjemny dla nas bok ekspierymienta nie maje nijakaha znacennia dla Akijana, jon — za miezami jaho razumiennia.
— Vy
