Ж?нібекті? осылай ?йреткен бірнеше кереге ?анат, а? иы? ?ыраны болушы еді. Біра? ?ыс бойы а??а сал?ан б?ркіттерін ол жаз шы?а т?летуге кіріскен. К?з таяп келе жат?ан со?, кеше ?ана а? жем беріп, ?ырандарын баптай баста?ан. Б?ркіт салу?а ерте бол?ан со?, Ж?нібек б? жолы б?кіл Д?шті ?ыпша??а аты шы??ан Сомбала? атты ?аршы?асын алып шы?уды ж?н к?рді. Хан ша?ыруынан ?атты сезіктенген Ж?нібек, бешпетіні? ішінен ?орасан болатынан ж??а етіп то?ы?ан ша?ын сауыт киді. Алдаспанын ?амсыз ?айрап, сада? жебесіне жа?адан с???арды? ?ауырсынын ?адады.
Ханны? а??а аттанатын к?ні жеткенде адыр басына керней-зурнайшылары шы?ып, б?кіл даланы басына к?тере, барылдата тартып, а?шылар?а «жиналы?дар» деп белгі берді. О?шау т?белі мидай дала. Ат ??ла?ы мен б?йра ?ымызды?ы аралас біткен жасыл шал?ын. ?лжуаз саба?тары толы?ып ылдида?ы ?ыз?алда?, сар?алда?тар к?к майсадан жо?ары к?теріліп, ?рекпіп жеткен… Т?с-т?стан т?бе басына с?лтан, ?мір, бектер а?ыла бастады. Кенет хан ордасы жа?ынан бір топ адам к?рінді. ?згеден с?л ?здіктеу келе жат?ан, жал-??йры?ын т?йіп таста?ан к?ре? ?ас?а ж?йрік ат мінген, ?стінде а? аулау?а деп арнап тіккен шола? сауыт, зерлі к?міс дулы?асы бар ?біл?айыр ханны? ?зі. Со?ынан ергендері ?зе?гілес батыр н?керлері. Кіле? же?іл сауыт, ы?шам киім киген. Аттарыны? б?рі жал-??йры?ын т?йіп таста?ан, ауызды?ымен алыс?ан ж?йріктер. ?стеріндегі сауыттары, асын?ан ?ару-жара?тары к?нмен ша?ылыс?ан осынау топты? ішінен ?ш- т?рт ?йел к?зге т?седі. ?сіресе, ортада келе жат?ан, б?кіл Д?шті ?ыпша? жеріне ?йгілі, «Ортеке» деп ат ?ойыл?ан к?лсары с?йг?лік мінген жас ?йел та??ажайып салтанатымен анадайдан-а? к?зді? жауын алады. Астында?ы сайг?лік ж?йрігіні? ат-?бзелі, ж?ген-??йыс?аны, ?мілдірігі — б?рі сары алтынмен аптал?ан. ?йелді? ?стінде алтын жіппен зерлеген сар?ылт, д?рия ?ыс?а шапан, басында с?йір ?шты ??ндыз б?рік. Шалбарыны? етегі де алтын о?амен ?діптелген. Кеудесіндегі гау?ар таспен безелген ал?асы к?зді ша?ылыстырып к?н с?улесімен ойнайды. Алыстан-а? б?л ?йел ?алы? к?кпек арасында?ы сар?алда?тай, к?зді тартады. ?зі де мейлінше с?лу, жа?а ту?ан ай секілді жі?ішке ?асын с?рмелеп таста?ан. ?зын шаштарын жиырма-отыз сала етіп, ?п-?са? етіп ?рген. Бір ?зіні? т?р-келбеті б?кіл ?лемге с?н бергендей осынау салтанатты ?йелді к?рген адам «б? жал?анда м?ндай жан жаратылмас» деп ойларлы?. Б?л — ?біл?айыр ханны? т?ртінші ?йелі, ата?ты ?алым — Самар?ант ханы ?лы?бек мырзаны? ?ызы Рабиу-С?лтан-Бегім с?лу еді. Б?лар т?беге жеткен кезде солт?стіктегі а? ордалардан та?ы бір топ салт атты к?рінді. Алдарында ?ос ?ара к?к ж?йрік мінген Ж?нібек пен Керей. Екеуі де а??а шы??андарын ?дейі а??арт?андай иы?тарына ?аршы?а ?ондыр?ан. Ерлеріне атпа найза ілген. Киімдері де ы?шамды. ??ндыз жа?алы, ?ыс?а л??пан шапан, бастарында ?аза?ы ?имаш б?рік, сырттарынан ?имылымыз?а же?іл болсын деп кереге к?з торлы сауыт киген. Ерлеріні? басына ешкі терісінен жаса?ан дабыл іліп ал?ан. Б?л топты? арасында да ?ш-т?рт ?йел. Б?л ?йелдерді? ішінен біреуі ерекше к?зге т?седі. Б?л Ж?нібек с?лтанны? екінші ?йелі. Алтын хан еліндегі мон?олдармен аралас отыр?ан к?шпелі Керей руыны? ?ызы Жа?ан бикем. Б?ны? астында аты шулы «Киік- ая?» атан?ан а?боз ж?йрік, Рабиу-С?лтан-Бегімні? ер-то?ымындай ат-?бзелін алтын жаппа?ан, ж?ген- ??йыс?аны, ат кеудесіне т?сіре сал?ан ?мілдірігіне дейін б?рі ?а?та?ан а? к?міс… Рабиу-С?лтан-Бегімдей ерекше салтанатымен емес, Жа?ан ?з келбетімен, жасынан ат ??ла?ында ойнап ?скен к?шпелі елді? ?ызы екенін к?рсетіп т?р?ан ерекше отырысымен, ?амшыны сипай тарт?ан болмысымен к?зді? жауын алады. ?сіресе Рабиу-С?лтан-Бегімдей емес, ?олына ?ста?ан найзасы, басына киген меруертпен торла?ан ?ызыл бар?ыт с?укелесі, астында?ы а? боз атты? кекіліне та??ан ?кісі, б?ны? жауынгер елден шы??ан ?йел екенін к?рсетеді. Дене келбеті де, астында?ы атыны? бітімі де Рабиу-С?лтан-Бегім к?ркі мен мінген ж?йрігінен ана??рлым асып т?скендей. Ж?рт о?ан с?йсіне ?арауда. ?біл?айыр да к?з астымен Жа?анды бір шолып ?тті. Кенет о?ан бір к?пірлік ой келе ?алды. «С?лу-а? екен. Хан ?йелі болу?а ?дейі жаратыл?андай. Егер Ж?нібек с?лтан осы жолы жазым болса, алтыншы ?йелім етіп алармын-а?!».
Хан бетінен к?зін алмай т?р?ан Ж?нібек, ?біл?айырды? з?лым ойын к?з ?арасынан т?сінгендей, теріс б?рылып кетті. Енді ол адыр басы мен етегіне жинал?ан бекзадалар?а бажайлап ?арай бастады. «?айсысы екен ма?ан ажал ?келер!» Кенет к?зі топтан с?л о?шаулау т?р?ан ?ш ?о?ыр киімді жат адам?а т?сті. Б?рын а??а шы?ып ж?ргенде, б?л ?ш ?о?ыр пішін болмайтын. «Осылар екен. Тек са? болу керек» деді Ж?нібек ішінен.
А?шылар азы?ы деп т?йеге саба-саба ?ымыз арт?ан, же?іл шатырлар тиеген, алдарына он бестей ?ой айда?ан бір топ жігіт ауылдан шы??ан кезде, хан жаса?ы да солт?стікке ?арай бет алды. Б?лар арада бір ?онып, келесі к?ні ?лытауды? солт?стігіндегі, Кішітаумен жал?асып жат?ан, Ар?ынаты ??з-асуларына келіп, ?остарын тікті.
Б?л ескі ?иссада:
?рпа?тан ?рпа? ?уып бізге жеткен, Ежелден Ар?ын атам ?оныс еткен.
К?к шал?ын, к?міс б?ла? Ар?ынатым…
Шы?пайтын арманымсы? к?кіректен, —
деп жыр еткен ?аза?ты? к?не м?дениет оша?ы — Ар?ынаты тауларыны? ке? ??ірі еді. Солт?стіктен о?т?стікке ?арай ?зіле созыл?ан жы?пыл тасты ??здар, т?кті ?аба?ты ?ай?ылы жартастар. ?стін ?ара?ат, мойыл, к?к шал?ын бас?ан ?ры сайлар, та?ы ?ойнаулар. Жа?асын айбалдыр?ан мен а?шуа?ы аралас белден келер к?гал ш?п к?мген, ж?лындай боп жер астынан шы?ып жат?ан, сылдыр ?а??ан жі?ішке б?ла?тар. ?уа?шылы? жылдардан бас?а кезде, ?апта?ан малын суаратын Бара? к?лден б?тен мол сулы айдыны болма?анды?тан б?л ара?а жаз ел сирек ?онатын. Сонды?тан да Ар?ынаты т??ірегінде ?ыр?ауыл, дала ?азы секілді суы аз жерде ?йреншікті ??стар мен ар?ар, б?кен, киік к?п кездесетін. Хан тобы ?ш к?н бірдей а? аулады. Дабыл ?а?ылып, ?аршы?алар жерден жа?а к?терілген кездерінде кекілік пен ?ларды топырлатып ілді. Мерген жігіттер киіктерді сада?пен ?иядан ?а?ып ?ырып салды. Біра? Сарыбай баста?ан ?ш жігіт ?анша а?дыса да, к?з ?иы?ын б?лардан аударма?ан Ж?нібекті ?олдарына о?аша т?сіре алмады. Ажал алайын деп ?анша ??лшын?анмен, жауызды?ты? реті келмеді. ?бден ызалан?ан жігіттер не істерін білмей, хан ерте? елге ?айтады деп т?р?андарында, Ж?нібекті мерт етер бір жа?дай кездейсо? тап болды. А? аулау ?ызы?ына кіріп кетіп, ?бден елеуреген Ж?нібек бір мезет аужайын бай?ай алмай ?алды. ?астарынан жанай ?аш?ан а? б?кенді к?ре сала, атын борбайлап т?ра ?уды. К?німен а? со?ынан шап?ан серіктеріні? аттары ?бден болдыр?ан-тын. Тек т?ске дейін ?дайы шапса тері ?ана шы?атын Ж?нібекті? к?кбуырылы ?ана ?лі ты? еді. Атбегі ?бден жарат?ан екен, ?аба? ?а??анша жолдастарынан ?зап кетті. Ол а? б?кенді ?уып келе жатып, т?теден ?осыл?ан хан тобы мен ?лгі ?ш ?о?ырды к?рді. Хан атын жа?а ?ана ауыстыр- ?ан. Ал Сарыбай тек Ж?нібекті а?думен ?ана ж?ріп астында?ы ж?йрігін ты? ?ста?ан. ?рі-беріден со? Ж?нібек, хан, Сарыбай ?шеуі ?згелерден ?арасын ?зіп, ?здік кеткен. Бие сауымдай жер шап?анда ?ана б?л ?шеуі ?алжырау?а айнал- ?ан б?кенге бірдей таян?ан. ?бден дымы ??рып етпетінен ??ла?ан дала еркесіні? ?стіне а?шылар бірдей жеткен. А? ??мар Ж?нібек сойылын ла?тырып жіберіп, б?кенді бірінші боп бауыздайын деп, ?ынабынан кездігін ала атынан секіріп т?скен. Д?л осы с?тте: «Жо?, олжа менікі!» деп Сарыбай да сойылын ы??айлап б?кенді бауыздау?а е?кейген Ж?нібекті? ту сыртынан ?рма? боп таяй берген. Біра? Ж?нібек барыстай атылып, Сарыбайды ат ?стінен ж?лып ал?ан, Ж?нібекті? тізесіні? астына т?сіп ?ал?анын бір-а? білген Сарыбай хан?а:
— Ау, ?рса?ызшы к?к желкеден! — деген, ханны? ?олында?ы сойыл?а к?зі т?сіп.
Неге екені белгісіз, ханны? бойы дірілдеп кетіп, Ж?нібекті сойылмен ?ру?а ?олы к?терілмеген.
Д?л осы кезде шап?ан ат д?бірі кенет естіліп, бір б?йірден Керей с?лтан шы?а келген. Тізесімен Сарыбайды бір-екі ны?арлап жіберіп Ж?нібек: «Бір жол?а ?асты?ы?ды кештім, екінші м?ртебе ?олыма т?ссе? ?зі?нен к?р» деп т?регелген де, жат?ан а??а ?ара?ан. ?кпесі ?шіп ?бден орнынан т?ра алмай ?ал?ан бейшара, сол мойнын созып етпетінен ??ла?ан ?алпында ?лі жатыр екен. Ж?нібек оны аяп кеткен. «Жазы?ты жауыма тіршілігін ?и?анда, жазы?ы? жо?, а?б?кен, сені несіне ?лтірем», деп анандай жерде жат?ан сойылын алып атына мінген. Осы с?тте Керей де жеткен. Бол?ан о?и?аны айтпаса да т?сінген Керей с?лтан, інісін ?асына ертіп, хан?а б?рылып та ?арамастан, шауып келе жат?ан топ?а ?арсы а?ырын ая?дап ж?ре берген.
Б?л кезде т?лтіректеп орнынан Сарыбай да т?регелген. Атыны? ?зе?гісіне ая?ын салып жатып:
— Бекер сойылмен ?рмады?ыз, хан ием, — деген ал?ына с?йлеп, егер де жы?ыл?анда мойын омырт?асын б?рап ?зіп алатын едім де, атынан ??лап ?лді дейтін едім. ?алай ?лгенін к?зімен к?рген ешкім жо?… — деп келе жатты да, — та?сыр хан, кешірі?із… — деп басын ?олымен ?ор?ай берген.
Біра? ??лаштай сілтеген к?к ??рыш алдаспан оны? мойнын ?и?аштай кесіп, з?ресі ?шып к?зі адырай?ан басын анадай жерге ?шырып т?сірген.
?айтып орал?ан Ж?нібек пен Керей Сарыбайды? ?лі де болса жаны шы?а ?оймай, анадай жерде
