жетті. Б?л ауыл ?ыдырк?л жа?асына кеше ?ана келіп ?он?ан екен. ?амысты к?лді жа?алай кіле? а? ша?аладай кигіз ?й тігіліпті. К?к майса, жасыл шал?ын белуардан келеді. Ар?ы ?аба?ы ?арауытып ?ана к?рінген шал?ар дария, к?гілдір к?лді? а? айдынында сы?сы?ан ?аз-?йрек, сыбыз?ыдай сызыл?ан ?о?ыр?ай а??у ?ні алыстан талып естіледі. К?лді? ?амысы аз к?ншы?ыс жа?ынан, сонау алыста?ы белеске ?арай ?ріп бара жат?ан ?ара??рым жыл?ы к?рінеді. Шах-Буда? с?лтанны? келе жат?анынан к?ні б?рын хабардар ауылды? ?ыз-келіншек, бозбалалары ??даларды к?ш жерден ?арсы алды. Ж?нібек Шах-Буда?ты? ?алы?ды?ы А??озыны бірден таныды. ?арсы ал?ан ауыл ?ыз-келіншегін ?ыра?ы к?зімен бір шолып ?тіп еді, д?л осы ауыл?а б?л жал?анны? бар с?лу ?ыз-келіншегін жина?андай екен. Ал А??озы соларды? ішінде топ ?о?ыр ?азды? арасында?ы а??у т?різді. С???а? бойлы, а???ба м?лдір к?з бір керемет. Басында?ы алтай ??ндызынан тіккен шо? ?кілі камшат б?ркі де, ?стіндегі д?рия ш?йі ?ос етекті к?йлегі де, белін ?ынай киген ?ам?а ішігі де, гау?армен безенген ал?асы мен ая?ын бас?ан сайын ?о?ыраудай сылдыр ?а??ан ?а?та?ан алтын шолпысы да бас?алардікінен ана??рлым ?ымбат, ?згеше. ?ызды? сырт бейнесін к?ргеннен-а? Ж?нібек Домбалы?ты? ата?ты с?луы А??озы осы екеніне шек келтірмеді. Енді ол ?ал?ан ?ыз-келіншек арасынан А??озыны? сі?лісі Жа?ан бикені іздей бастады. Былтыр А??озы?а ??да т?се келген ?біл?айыр адамдарынан Жа?анды А??озыдан с?лу болмаса, кем емес деген ла?апты естіген. ?арсы алдында т?р?ан ?ыз-келіншекті? ішінде А??озы?а к?ркемдігімен пара-пар келетін ешкім к?зіне т?се ?ойма?ан со?, «Жа?ан м?нда жо? екен!» деген. Неге екені белгісіз, Жа?ан А??озыдан да ас?ан с?лу болу?а тиісті деген ойдан ол арыла алма?ан. ?айткенмен де Жа?анды тезірек к?руге ??марлана асы??ан. Біра? Жа?ан к?зге т?спеді. Тек ?она?тар?а ауыл к?десін істеп, кешкі ойын-сауы??а кірісер алдында ?ана Домбалы? батырды? екінші ?ызыны? жыл?ы ба?у?а кеткенін білді. ?аза? руларыны? ??рпы бойынша к?не заманда жыл?ы ба?у тек жыл?ышыларды? ?ана борышы емес, ?ыз-бозбаланы? да шаруасы. Жасыл шал?ынды ми далада, жазды? жылы айлы т?нінде ?ыз- бозбала болып жыл?ы к?зету — ?аза?ты? ескі салтыны? бір ?ызы? д?ст?рі. Ке? ал?апта ?йір-?йір боп бытырай жайыл?ан ?алы? жыл?ы. Сол ?ара-??рым жыл?ыны екеу-екеуден серік боп, ?н шыр?ап айнала ж?рген ?ыз-бозбала. ?ос жанында тай ?азанда был?ылдай ?айна?ан ??лынны? уыз еті. ?йірінен б?лініп кеткен сая?ты іздеген боп сай?а т?сіп бара жат?ан, сойылын с?йреткен бозбала. Ар?ы беттен астында?ы жор?асын жанында?ы серік ?ызына ?статып, т?мен ?арай асы?а ая?да?ан ?кілі б?рікті, был?-сыл? бас?ан жас с?лу… Б? да бір ?ызы? заман! Жа?сы к?рсе? де келмейтін, жек к?рсе? де оралмайтын, біржолата м??гі ?шкен алтын д?урен!
Жолдан шаршап келгендеріне ?арамастан жігіттер т?німен алтыба?ан теуіп, ?н салып к??іл к?терісті. ?зіл-?алжы?, айтыс, ?аза?ты? к?не заманында?ы сауы?тары «Т?н ?ату», «Т?йе жы?у» секілді сан алуан ойындарын ойнап, та? шапа?тап ата бастары жасты??а тиді. Ойын-сауы? ерте?іне та?ы басталады. К?рес, сайыс, к?кпардан кейін кезек жамбы ату?а келді. Міне, осы ойын кезінде Ж?нібек с?лтан Жа?ан бикені к?рді. Келген ?она?тар мен ауыл жастары б?секелесіп жамбы атып жат?ан. Ба?ан басында?ы ?ада?а ілген к?міс жамбыны бір ж?з ?адам жерден екі жа?ты? бірде-бір мергені тигізе алмай-а? ?ой?ан-ды. Жайшылы?та ??ралайды к?зінен ататын жігіттер б? жолы ?олдарын шайтан ?а?ып т?р?андай, алыстан еміс-еміс а?ара?дап к?рінген жамбы?а сада? о?ын ?анша к?здесе де д?п ?адай алмады. Біресе ?стінен м?лт кетеді, біресе астында?ы ба?ан?а барып сарт етеді. Ала?анны? аума?ындай к?міс жамбыны? на?ыз бір о? ?а?ары бардай, байла?ан жерінен бірде-бір ?оз?алмай-а? ?ойды.
Д?л осы кезде шо?ырлан?ан топ ?ыз-бозбала кенет шуылдап ?оя берді:
— Жа?ан келе жатыр!
— Жол бері?дер! Жол бері?дер!
— Жа?ан жамбыны к?здемей т?сіреді.
— ?й, О?ас, Жа?ан бикеге жамбы атып жат?анымызды айт!
А??озы бикені? шабарманы «Бикем не б?йырады?» деп анадай жерде атын шідерлеп к?тіп отыр?ан ?ара торы бала жігіт, жанында?ы к?кбестіге міне сала, ?н шыр?атып ?ыр?адан т?мен т?сіп келе жат?ан бір топ ?ыз-бозбала?а ?арсы шапты. Шабарман жетер-жетпестен аттан домалай т?сіп, топ басында к?міс ер- то?ымды а? боз ат ?стінде жантая отыр?ан, басына нарттай ?ызыл т?лкі б?рік киген ?ыз?а ?лденені айтып жатыр. Т?лкі б?рікті ?ыз жамбы жанында шо?ырлан?ан топ?а ?арап бірдемені с?рады да, ?олында?ы сойылын ?асында т?р?ан жігітке ?стата беріп, оны? сада?ын алды. Жігіт ?орамса?ынан екі-?ш о?ты суырып, та?дап біреуін берді. ?ыз сада?ты? бауын, домбыраны? шегін шерткендей, ?олымен ?атты тартып к?рді де, сол ?олымен жа?ты жо?ары к?теріп, жебесін ?ойып кезенді. С?йтті де, астында?ы а? боз жор?аны тебініп ?алды. Жор?а шо?ырлан?ан топ?а ?арай ыр?ала ж?нелді. Ж?лдыздай а?ып келеді. Жамбы атып т?р?ан ?ыз- бозбала: «Жол бері?дер! Жол бері?дер!» «И?, аруа?, ?олдай к?р!», «?ара?ожа!», «Ойшыбай!» деп Керей руыны? ?ранын айтып кейін шегіне берді. Ж?нібек с?лтан ?ыз абыройын ??рбы-??рдасыны? осыншама тілеуінен Жа?анны? осал бике емес екенін а??арып ?алды. С?йткенше бол?ан жо?, а? боз жор?аны те?селте а?ызып, ?ыз да б?лар т?р?ан жерге таяй т?сті. ?зын ?ос б?рымын беліне ?ыстырып ал?ан, ат ?стінен бір жа?ына ?арай жантая, сада?ын кезене ы??айланып келе жат?ан ерке с?лу, Ж?нібек с?лтанны? ?асынан ?те беріп, сада?ын тартып жіберді. Сол с?тте ж?рт шу ете т?сті. Шуда жіппен ?ада?а іліп ?ой?ан к?міс жамбыны? кенет к?кке атыл?анын Ж?нібекті? ?зі де к?рді.
Шула?ан ж?рт жор?асын ?зер то?татып кейін орал?ан Жа?ан?а ?арсы ?м- тылды.
— Мы? жаса, Жа?ан мерген!
— ?ыз емес, ?ыран ?ой!
— Сені тап?ан ана?нан айналып кетейін.
— ?ара?ожа ата?ны? аруа?ын бір к?теріп тастады? ?ой!
— Ел намысын жібермеген ер ?ызым, мы? жаса!
Дабырла?ан топ ?ызды ат ?стінен к?теріп ап, с?лтандар?а ?арай ж?рді. Олар Ж?нібектер т?р?ан ма??а таян?анда ?ана ?ызды ?олдарынан т?сірді. ?здеріні? тобына жа?ындап келіп, иіліп с?лем берген Жа?ан адамзатты? баласы емес, к?ктен т?скен ?ор ?ызы боп к?рінді. ?ос б?рымы жерге тиіп ш?балып, ??ралайды? к?зіндей танадай ?ара к?здері Ж?нібекке жайбара?ат, м?лдірей ?арады. Осы бір к?н?сіз к?з?араста жігітті? асау ж?регін тайдай тулат?ан бір ?ажа- йып си?ырлы к?ш бар еді. ?н бойы ?ор?асындай бал?ып, Ж?нібек ?зін-?зі ?зер ?стап ?алды.
— Арсыздар ма, ??да жігіттер? — деген Жа?ан сонда ?зын кірпіктерін Ж?нібекті? ж?регіне, д?л осы ?азіргісіндей ?адап.
— Барсыз ба, мерген ??даша? — деген жігіттер шулай жауап беріп.
Осыншама шуды? ішінен тек Ж?нібекті? даусын естігендей Жа?ан с?лтан- ?а та?ы да бір м?ністі к?з тастады. С?лтан енді б?рын?ыдан да бетер ?ртеніп кете жаздады. Сол к?ні т?ні бойы к?з ілінбей шы?ты. Ерте?іне Ж?нібек Жа?ан ?ызды? ?алай асау ?йреткенін к?рді. Бойды ал?ан жалын, ойды ?ртеген арман б?рын?ыдан да ?рши т?сті. ?лытау?а ?айтып келісімен с?лтан сонау Алтын хан еліне ??далы??а кісі жіберді. Келесі Жазто?санны? басында он т?рт жасар Жа?ан с?луды ?шінші б?йбішесі етіп а? отау?а кіргізді. Бая?ы ал?аш?ы жолы кездескенде «Барсы? ба, ару ?арындас?» деп амандас?аннан кейін, ол Жа?анмен бірінші м?ртебе осы а? мамы? — жар т?сегіні? ?стінде с?йлесті. Т?секті? ірге жа?ында к?йлекше? отыр?ан Жа?анны? жерге ш?батылып жат?ан ?ос б?рымын о? білегіне орап, сол ?олымен тастай ?атты с?йір ?шты ?ос анарын кезек-кезек с?л ауырта ?ысып, ?яттан к?йіп-жанып не істерін білмей жанта- лас?ан жас аруды бауырына тартты. Бетіне бетін таяп:
— Мен сені Жа?ан, жа?сы к?ріп алдым, — деді.
?йел жынысын ол уа?ытта тек м?лік деп ?арайтын еркекті? б?лай дегеніне жас с?лу та? ?алды. С?йтсе де к??ілдегі ?кпесін айтты:
— ?ткен жылы менімен е? болмаса бір м?ртебе с?йлесуі?із керек еді ?ой. М?жн?нді жа?сы к?рген Л?йлідей мені? б?тен біреуді ?натып ?алма?анымды ?айдан білді?із?
?ыз с?зі Ж?нібекті? еркектік намысына тиді. Ол кенет ал?ымына ты?ыла ?ал?ан ашуын ?зер басып:
— Оны ?азір к?рерміз, — деді — ит тиген арам аста ?адір бола ма? Келген жері?де ауылы? бар…
?й іші тастай ?ара??ы болса да, Ж?нібек ?ызды? езу тартып к?лгенін сезіп ?алды.
— Егер анамны? а? с?тіндей адал болсам, — деді ?ыз кенет даусы ?алтырап шы?ып, — бір тілегім бар, орындайсыз ба?
— ?андай тілек?
— Егер ?л тапсам, о?ан атеке етіп бізді? ауылды? Хасен деген бір жас жігіті бар, соны алдыр. Ма?ан сада? тартып, асауды жуасытуды сол ?йретіп еді.
Ж?нібек бойын ?ртеп бара жат?ан жалынды к?шпен басып енді отыра алмады, ?ыз ?тінішіне жауап
