беруді? орнына, оны аш белінен ??ша?тай ?зіне тартты, жа?а піскен м?уедей ?бден дер кезіне жеткен жас с?лу да, бауырын жазып жігіт ?уеніне ?арай икемделе берді.
Тірі жан ?ол тигізбеген сырлы тобатайды ал?аш?ы сындыр?ан Ж?нібек ?атты ?йы?тап кетті. Тек та? бозарып атып келе жат?анында, бойын та?ы бір к?ш билеп ?айта оянды. ??ша?ында жат?ан, та? алдында ?ана маужырап ?й?ы?а шом?ан жас жарыны? бетіне ?арады. Боз?ыл та?мен ?ара торы ж?зі с?л а?шыл тартып, шие ерні с?л ашылып, дем ал?ан тынысы с?л естілер-естілмес боп білініп, т?тті ?й?ыда жатыр екен. Ж?нібек ?зін-?зі ?стай алмай, аш белінен ?ысып, жас аруын ?зіне ?арай икемдей берді. А? білегін мойнына салып, ?зын кірпіктері астынан еріне еркелей ?ара?ан Жа?ан:
— Кешегі ?тінішіме жауап бермеді? ?ой, с?лтаным, — деді.
Жа?анны? адалды?ына риза бол?ан Ж?нібек, д?л осы с?тте бойын билеп кеткен ?уанышын баса алмай:
— Жарайды, айт?аны?ды орындайын, — деген, келіншегін белінен ??шырлана ?ысып.
С?йткен Жа?ан с?лу осы. Сонда?ы тілек еткен Хасен деген жігіті анау… Ж?нібек ?аба?ын т?йіп есік алдында с?л кідірді. ?міріні? е? ал?аш?ы ?уаныш са?атында Жа?ан тумай жат?ан баласына Хасенді атеке ет деп бекер ?тінді ме? Расымен… Жо?, жо?, ол м?мкін емес. Жан сезімі ?алай туласа да, Жа?ан оны баса алады. Былтыр ?зі айт?ан жо? па еді, «мінез деген бір асау байтал ?ой, талай асауды ?йреткенде ?з сезімімді ?зім ?йрете алмаймын ба» деп. Ол ?з сезіміне ?зі ие бола алады. «Ал ие бола алмай ж?рсе ?айтем? А?ылдан бас?а ж?рек бар ?ой. Ал ж?рек деген ??ры? к?рмеген шын та?ы жыл?ы т?різді емес пе? Басына т?скен ??ры?ты ?зіп кеткен ж?йріктер аз ба? Онда… онда… жо?, жо?, ?азір ??гіме б?л жайында емес. ??гіме бір ?атынны? та?дырынан к?рі ?лкен іс ха?ында. Хал?ымны? та?дыры туралы… Е? алдымен соны шешу керек».
Ж?нібек ?аба?ы ?айта ашылды. Ол кебісін тастап, ?ызыл сафьян м?сісімен т?рге шы?ып т?рт ?абат ш?йі к?рпені? ?стіне, а? мамы? жасты?ты шынта?тай отырды.
Жа?ан ?ымыз ??йыл?ан к?міс шара мен алтын кесені ?кеп, т?менірек тізе б?кті. Иісі а??ы?ан сары ?ымызды к?міс ожаумен сапыру?а кірісті.
— Хан ием, жа?сы жатып жайлы т?рды?ыз ба? — деді ол к?зіні? ?иы?ын к?йеуіне аударып. Ханымны? б?лай деп с?рауыны? ?зіл астары бар еді. ?ткен т?н хан А?жол биді? кіші ?арындасы Жанбике аруды? ордасына т?неп шы??ан. Жанбикені Ж?нібек былтыр ал?ан. Оны? жас иістігі есіне т?сіп, хан кейде ?йелдеріні? кезегін б?затын. Жас то?алыны? ордасында ?зге ?йелдеріні? ?йінен г?рі жиірек болатын. ?ткен т?н кезегі Жа?андікі еді. Ж?нібек ?зге ?йелдеріне істеген т?ра?сызды?ын б??ан ?лі істеп к?рмеген-ді. Намыс?ой Жа?ан к?йеуіні? сол ?ылы?ына ?арай, б?л с?зді ?дейі тигізіп айтып отыр. Ол ?аба?ын да шытпай к?лімсіреген ?алпында с?зін жал?ай т?сті.
— Жанбике то?ал ?згемізден г?рі т?секті ж?мса? т?сей біледі дейді ?ой.
Б?кіл Д?шті ?ыпша?ты? жиырма сегіз басты руыны? басын ?осамын деп талпын?ан Ж?нібек хан, ешуа?ытта да жеті ?атынын тату-т?тті ?стаймын деп ойла?ан емес. Жиырма сегіз ру?а ?лі жеткенмен, жеті ?атынына ?лі жетпейтінін ол жа?сы білетін. ?йткені ?р ?атыныны? дауы бір тайпы елді? дауынан кем т?спейтін. Соларды? ішінде м?ндай оша? басы жанжал?а араласа ?оймайтыны осы Жа?ан еді. «Б? да кірісе баста?ан екен» деді ол ішінен. ?азір о?ан ?андай жауап берсе де, ?ы?ыр с?зге душар болады. Б?рібір же?е алмайсы?. ?атынны? аты ?атын, басы алтын, арты к?міс болса да, ?з дегенінен шы?а алмайды. Ал ?атынны? кішкентай ?зімдік жан д?ниесі б?кіл ?лемге бергісіз. Одан да ?ндемей ??тылайын деді Ж?нібек. Осындай ойда?ы хан Жа?анны? к??ілін б?тен с?зге аудар?ысы келгендей, б?йбішесі ?сын?ан алтын кесені алып жатып:
— ?асымды ша?ыртшы, — деді с?йлесетін с?з бар…
Жа?ан к?зін ойна?шыта ?арады.
— Хасан атекесін де ша?ыртайын ба, ?немі бірге ж?реді?
Жа?анны? б?нысы да ?лгі ?ы?ыр с?зді? жал?асы.
Ж?нібекті? ж?регін мысы? тырнап ал?андай ашып кетті, с?йтсе де сыр бермей:
— Ша?ырт, — деді.
Жа?ан т?регеліп, талдырмаш мы?ынын ыр?алта, с?лу денесін ойната, ая?ын был?-сыл? басып барып есікті ашты.
— ?бен! — деді сыртта?ы н?керіне дауыстап. — ?асымжан мен атекесі Хасенді ша?ыртшы! Хан ?кесі с?йлесем дейді.
«?йелді? аты ?йел, — деді та?ы да Ж?нібек ішінен ойлап, Жа?анны? есікті ?алай барып аш?анына с?йсіне, — ?ашан да болса еркекті? к?зіне ?намды жерін т?сіргісі келіп т?рады».
Жа?ан орнына келіп отыр?аннан кейін Ж?нібек боса?ан алтын кесесін ?сынды.
— ?ымызы? балдан т?тті екен, та?ы да ??йшы.
Жа?ан жадырап сала берді.
— Сабасын Керейлерше ыстат?ам. ?дейі ?зі?е арнап…
Ж?нібек риза боп к?лімсіреді.
— Мені? бабымды ?зі? ?ана табасы?…
Осымен арада?ы кірбі? бітті. Енді олар бір-біріне жадырай ?арасты. Осы уа?ытта ?йге ?асым кірді. С?лем беріп, ?кесіні? о? жа?ына барып отырды. Ж?нібек баласына к?з ?иы?ын аударды да, Жа?ан?а ?арады. «Айныма?ан шешесі т?різді. Тек м?рны мен иегі, ?оюланып ?сіп ?ал?ан м?рты да ?зімдікі».
— ?ке? атеке?мен бірге келсін деп еді ?ой, — деді Жа?ан баласына алтын кесеге ?ымыз ??йып беріп жатып, — Хасен ?айда?
— Екі аптадай болып ?алды-ау деймін, ?айын-ж?ртына кеткен.
— ?-?!
Ж?нібек мырс етіп к?ліп жіберді. «Жа?а ?асымды атекесімен ж?бын жазбайды» деп, Хасенді де ша?ырт?анда, ?дейі мені? жаныма тисін дегені екен ?ой. ?ткен т?нні? ?шін менен осылай алма?анда ?алай алсын, бейшара… Намысына тиген ерін шымшы?ан т?рі де… Жо?, жо?, Хасенні? ?айда ж?ргенін де білмейді. Демек, б?ны? онымен еш байланысы болмаса керек-ті…
— К?ке, мені жай ша?ыртты?ыз ба? — деді ?асым ?кесіні? ойын б?ліп.
— Жай емес, ?асым жігіт, — Ж?нібек ?олында?ы кесесін жерге ?ойды, — ?йді дауыл кезінде емес, б?рын тігеді, а?ылдасатын жай бар…
— Д?рыс айтасы?, к?ке. Кигіз жамыл?ан су болмас, а?ылдас?ан ж?н…
— ?зі? де бай?ап ж?рген шы?арсы?, бір ?ияпат ай?ас таяп келеді. Б?ны ?азір ?айта к?шейе т?скен К?к Орда, Мо?олстан дайынды?ынан а??ару?а болады. Б?гінгі к?ні біз де осал емеспіз. Осыны? б?рі арамызда?ы к?птен бері келе жат?ан жанжалды? ?лкен жанжалсыз бітпейтінін к?рсетеді.
— Д?рыс айтасыз, хан ием. К?з келері к?ктемнен м?лім, К?к Ордадан ірге?ді б?лек сал?аннан-а?, т?бі бір ?лы ай?асты? болары ха? ?ой.
— Біра? б?л ай?ас тек К?к Орда жа?ынан ?ана к?рініп т?р?ан жо? т?різді. Батысы? да, шы?ысы? да ?ауіпті. Батысы?нан сені? жері?е к?зін тіккен ?азан, Астрахань, ?ырым, Но?айлы хандары бар. Оларды? ар жа?ында, алыстан тулап жат?ан дариядан — Т?рік пен Стамбул с?лесі к?рінеді. Екі жа?ы? да жетісіп т?р?ан жо?. Бірі болмаса бірі бас салатыны аян. Ал, ондай халге жетпес ?шін, біз ?зіміз ерте ?имылдауымыз керек.
— Д?рыс айтасыз, хан ием. Кім сада?ты алдымен тартса, сол жауын б?рын жаралайды.
— Міне осы жай еді мені? сенімен а?ылдасайын дегенім, ?асым с?лтан. Не айтасы??
?асым к?п ойлан?ан жо?.
— А?ылмен арыстанды да ?стау?а болады, — деді ол. — А?ыл?а сал?ан іс ?ашанда же?істі келеді. Д?рыс істегенсі?, к?ке, жал?ыз менімен ?ана емес, Б?рынды?пен де, ?амбармен де а?ылдас?ан ж?н…
— Оларды? да кезегі келер, ?зі? не шертесі??
— Мені? дерім бір-а? ой. Жатсам-т?рсам к?з алдымнан ?біл?айырды? с?р?ылт ж?зі кетпейді. Ол текке жатпаса керек.
— ?рине ?ой. ?ауіп К?к Орда жа?ынан. Диірменде ту?ан тыш?ан д?рсілден ?оры?пас. Бізбен алысып ?йреніп ?ал?ан жау ?аймы?уды білмейді, б?гін болмаса ерте? ?біл?айыр хан А? Орда?а ?арсы жоры??а шы?ады.
— Д?рыс айтасы?. ?азір ол Мо?олстан?а ?арсы ?ол жинап жатыр деген сыбыс бар.
— Мо?олстан?а аттан?аны — бізге аттан?аны. Андыз барда ат ?лмес, ?олымызда к?ш т?р?анда бізге бос жату?а болмайды. ?біл?айыр ?ргеніш жа?та Мо?олстан?а ?арсы ?ол жинап жат?анында, біз Т?ркістан
