кейін «Наурызбай — Ханшайым» ?иссасында:
?асым хан ?згелерден асып ту?ан,
К??ілін д?шпандарды? басып ту?ан,
?арнында анасыны? ?ан ше?гелдеп,
?ызар?ан екі к?зін ашып ту?ан,—
деп бесігінен ?ан??марлы?ы, аяусызды?ы д?ріптелген, аузынан жалыны шы??ан сот?ар, ?рда-жы?, ?атігез ?асым т?ре емес. Иленген терідей ж?мсарып, ?стіндегі ж?ні уыс-уыс т?сіп ?ызыл ша?а бол?ан к?терем ?ойдай ?лсіз к?рі-??рта? шал. Тек к?зінде ?ана ыза, ашу ?алды?ы бар.
Ол с?ске к?теріле Кенесары, Наурызбай, А?ыбайды ж?не аулында ?онып жат?ан ??дайменді батырды ша?ырып алды.
Аз уа?ыт ?ндемей отырып басын к?терді.
— Жас кезімде, есер кезімде К?кшетауды мекендеген та?ы а? бураны сада?пен атып ?лтіріп едім. Б?л ?ылы?ымды естіген аузы дуалы а?са?алдар «Шыра?ым, Абылайды? а? бурасы К?кшетауды? иесі еді, киесі ?рып ж?рмесе нетсін!» — деп еді. К?кшетауымнан айырыл?анымды сол ?ылы?ымнан к?руші едім. Есенгелдім мен Саржанымды да сол а? бураны? киесі атты ма? Олай болса алла та?ала жолы?а а?сарбас айтып, мойныма б?рша? салып тілеймін: ?а?ары?ды, ?зге балаларымнан аула? ет!..
?асым т?ре к?кке к?терген ?олын т?мен т?сіріп ?за? уа?ыт отырып алды. ?зге ж?ртта да ?н жо?. Тек «А?сарбас!» А?сарбас!» деп іштерінен к?бірлейді. ?лден уа?ытта барып ?асым т?ре басын ?айта к?терді. Кенет к?зінде с?ніп бара жат?ан отты? ?ызылындай бір ?лсіз ?ш?ын пайда болды.
— ?ыран ?артайып ?лмейді, ?ай?ырып ?леді, — дейтін еді Б??ар жырау. Сол к?й ма?ан да жеткен екен. Не болса соны айтып кеттім білем. — Кенет ол бойын жинап алды. — Ендігі кезек сенікі, — деді ол Кенесары?а ?арап, содан со? ала?анын жайып батасын берді, — ?умин!
?асым т?ре т?регеліп, к?міс ?ынды сапысын белінен шешіп Кенесарыны? алдына ?ойды да, керегеге с?йеулі т?р?ан киік м?йіз мосысы бар, білтелі ??лдыр мамай т?рке мылты?ты алып:
— Бес ж?з ?адамнан жа?ылмай тиетін ?кем Абылай ханнан ?ал?ан м?ра еді. ?зге а?а?а бермей келіп едім, енді са?ан бердім. Ие бол, — деді.
?асым т?рені? б?нысы ендігі билік сенде, ?олды, Кенесары, сен бас?ар деге-ні еді.
Кенесары мылты?ты жанында т?р?ан Наурызбай?а беріп, бір тізерледі де, ?ынынан ?ылшылда?ан сапыны суырып алып ма?дайына тигізді.
— Осы сапыны? алмас ж?зіндей д?шпандарымды аямас?а ант етемін.
?асым т?ре та?ы да бір тілегін айтты.
— Екі а?а? мен он сегіз т?ле?гітті? кегін ?айтар. Б?кіл ?о?ан ханды?ына шама? келмегенмен, Ташкентті алу?а к?ші? жетеді. Ерте? сарбаздары?ды жина. Ар?ы ата? Т?уекел хандай Ташкентті? ша?ыра?ын ортасына т?сір. Сонда мен риза!
Кенесары басын т?мен иді.
— Ташкенттен алатын кекті Ташкенттен бастау керек пе, ?лде б?тен жолы бар ма, а?ыл?а сап ерте? жауабын берейік.
— Мейлі?.
Кенесары сол к?ні ?зіні? он екі ?анат а? ордасына А?ыбай, Наурызбай, ??дайменді батырлар мен Нысанбай жыршыны ша?ырып алып ?за? ке?есті. Ерте?іне жанына ?ш батырды ертіп ?асым т?реге келді.
«Ташкентті шап» деп ашу ?стінде айтып ?алдым ба, егер Сыр, Шу, Сарысу бойыны? ер азаматтары ермесе, аз ?ана Алтай, То?а, Алшын, Уа? руларыны? Ташкентті алу?а к?ші жете ме деп, ?асым т?ре де а? мамы? т?сегіні? ?стінде т?ні бойы кірпік ?а?пай д??бекшіп шы??ан. Кенесарыларды? келгенін естіп, б?кт?сіп жат?ан жерінен басын к?терді.
— К?ке, — деді Кенесары ?кесіні? алдына тізесін б?гіп, басын иіп, — «К?ппен ке?есіп пішкен тон келте болмас» дегендей біз а?ыл?а салып, Ташкентті шабу?а ?лі ерте деп тапты?.
— Сонда не істемексі?дер?
— К?з т?спей К?кшетау?а к?шкенді ж?н к?рдік.
?асым «К?кшетау?а неге к?шесі?дер?» деп с?рамады. Басын шай?ап ?ндемей ?за? отырды да, ?лден уа?ытта барып:
— Б?лтіріктерін ?алдыр?ан ?ас?ырды? апанына а?шылар ?рдайым ?а?пан ??рады. К?кшетауда бізді к?ткен ?лкен ?атер бар, ол ара енді сендерге ?оныс болмайды, — деді, — Ар?а?а к?шкен ж?н, онда да ?лытау?а… ?ш ж?зді? ?а? ортасы, бірі болмаса біріне иек арту?а ?олайлы.
— ?лытау — Ба?аналы жері. Патшадан шен ал?ан Сандыбайды? Ерден, Д?зені ?оныс бермесе ?айтеміз? Келмей жатып та?ы да сойыл, шо?пар ?а?ты?ыстырамыз ба?
— И?, ?зі? б?лініп келе жатып, тыныш жат?ан елге б?лік салса?, сені ж?рт б?йіден кем к?рмейді, — ?асым ауыр к?рсінді. — Сонда Абылайды? а? туын к?терген Сарыар?адан енді бізге барар тау, басар жер ?алма?аны ма?
?йге кіргеннен бері ?ндемей отыр?ан ??дайменді батыр тізесін б?кті.
— Сандыбай т??ымынан жа?сылы? к?туге болмайды, — деді ол. — Егер к?шсе Теріса??ан бойына, ?ара?ойын ?ашырлы?а к?шкен ж?н. Бізге ерген ой Алтай азаматтары болса, ол ара Жанайдар, Т?лебай батырлар шы??ан ?ыр Алтайыны? жері. Туыс туысты табады. Ж?не Ар?ынны? ардагер руы Абылай ханны? ?рпа?ына бір ?ыс?а ?оныс беруі к?м?нсіз. Ал жаз шы?а ?лытау т??ірегінен орын тепкен келісімді. Сандыбайды? ?ос б?рісі Ерден, Д?зенінен ?лытау, Кішітау ма?ын, ?араке?гір, Сарыке?гір бойын берсе ?олынан, бермесе жолынан, алты ?арыс азуларын к?к ??рышпен тілгілеп отырып тартып алу керек.
— Б?л табыл?ан а?ыл, — деді ?асым, — Теріса??аннан К?німжан келінні? т?ркін ж?рты да алыс емес.
— Онда ?ара?ойын ?ашырлы?а к?ні б?рын шабарман жіберіп хабарлас?ан ж?н болар, — деді Кенесары.
?асым иек ?а?ты.
— Б? да табыл?ан а?ыл.
?ара?ойын ?ашырлыны жайла?ан ?ыр Алтайы елімен с?йлесуге ?ос атпен ??дайменді батырды? ?зі ж?рмек болды. ?ал?ан ж?рт Ташкент ??шбегіні? ?олынан ?аза тап?ан ?лдарыны? жетісін берісімен Ар?а?а ?арай к?шуді у?делесті. Ер азаматтар, шал-кемпір, бала-ша?а туып ?скен сар даласын са?ынып-а? ?ал?ан екен. Б?л хабарларды ?уана ма??лдады. Кешеден бері елегізіп ж?рген жастар енді белдерін бекем буып, ат ??йры?ын т?йіп алыс сапар?а дайындала бастады. ?орамса?тарынан екі ?ырлы ?ткір ?шты сауыт б?зар, т?рт ?ырлы ?озыжауырын жебелерін алып, тартылар жеріне жа?адан к?шігенні? ?ойлы? ж?ні, таз?араны? тайла? ж?ні деп аталатын к?шіген мен таз?араны? ?ауырсындарын ?ондырды. Ал кейбіреулері болат ?шты ?ос ??лаш ?айы? найзаларыны? ?штарын ?ткір ?айрап, ат ??йры?ынан жасал?ан шаша? та?ып жатыр. Ба?зы біреулер беліндегі с?йек сапты б?йда пыша?тарын ?ылшылдата ?айрап, б?тен ?арулары болма?анды?тан жуанды?ы білектей сай бойына біткен тапал ?ара?айды? т?зулерін тауып алып, ж?мыр т?бірімен суырып, кеспелтек шо?пар жасау?а кіріскен. Ар?а жеріне ?айткенмен де тынышты? болмайды дегендей жау?а арналып ж?нделген ?ару-жара?, алыс жол?а деп дайындал?ан ер-то?ым, ж?ген-??йыс?ан, мінер ат…
?аратау ?ойнауында?ы ауыл біткен ?аза бол?ан с?лтандарды? жетісін берісімен бірден к?терілді. ?айт?ан ?аздай тіркеліп, сы?сып к?шіп бара жат?ан ж?ртты? ту сыртынан ?арап д?? басында Кенесары т?р. Бір тілегіні? орындал- ?анына іштей ?уанса да, алдымызда ?андай к?н бар деп ?обалжы?андай…
?алы? ел екі аптадан кейін Бетпа?даланы к?ктей ?тіп, Сарысуды? ??м?а сі?іп жо? болар етегіндегі ?ызыл жы??ылда отыр?ан Б?теш ауылына жеткен кезде алдарынан Алтайды? ж?рек ж?т?ан батыры, аталары Се?гірбай, Жан?за? Абылайды? ?зе?гілес серіктері бол?ан. Со?ынан Жеке батыр атан?ан, Т?лебай ?арсы шы?ты. ?астарында ел билеуші екі-?ш а?са?алы мен он ша?ты сойыл к?терген жігіттері бар. Астарында?ы ж?пыны аттары мен ?стеріндегі елтірі тыма?, т?йе шекпен, сірі етік, б?ларды? кедей ауылдан екенін а??артады. Т?лебай батырды? да кигені б?лендей м?з емес, ?йтсе де ол ерекше к?зге т?седі.
Т?лебай к?лдене?і мен ?зынды?ы бірдей т?ртпа? келген, ?ою, ?ара м?рты ??ла?ына дейін жеткен ?лкен ?ара к?зді, ?ара с?р адам. Та?ымында?ы б?зау тіс шо?пары да ?зіндей шомбал, астында?ы мінген ?ара к?к аты да ?за? шабысты, оша? т?я?, т?рт та?ан, ??лаш кеуделі, жалпа? жаялы мы?ты ?аза?ы жыл?ы.
Т?лебай батыр Кенесары тобымен к?штен ?рын кездесіп, Ар?а?а ?айт?ан а?айынды ??ша? жая ?арсы
