?шеуінен б?тен та?ы біреу келген секілді. М?ны? нендей м?ні барын білетін бала кенет ызасы келіп, ?ыз?анша?ты?ы ?стап «б?л кім-ей?» деп ай?ай салып жібермекші де болды. ?йткені ба?ана т?секке жат?ызар алдында ?лкен на?ашы апасы ойыны-шыны аралас «бай?ап ?йы?та, апалары?ды біреу-міреу ?рлап ?кетіп бара жатса, ай?ай сал», — деп к?лген. Б?нысы «бай?а, к?зетші? бар», — деп ?ыздарын ?ор?ыт?аны еді. Осы с?з есіне т?скен Есіркеген бірден ай?айлауды ерсі к?ріп «б?л кім-ай?» деп ?олын соз?анда, ала?аны ертекші ?она?ты? ?ара са?алына барып тиген. Баланы? бір сой?ан шы?арарын сезіп ?ал?ан Зейнеп дереу Есіркегенге б?рылып, тентек жиенін бауырына ?ысып, бетінен с?йе баста?ан. Д?л ?асында жат?ан келіншек апасыны? ?уанышы ?ызы?тырды ма, ?лде ?за? созыл?ан кереует дірілі, ?ауызын ашу?а жа?а жеткен г?л жайна?ан жас денесіні? сезімін оятты ма, Зейнеп «біз де с?йтейік» деп Есіркегенді б?рын?ысынан да ??шырлана бауырына ?ыса т?скен. На?ашы апасыны? с?зін жы??ысы келмеді ме, ?лде оны? ысты? лебі ?н бойын ?ыты?тап, б?рын білмеген бір ?ажайып д?ниеге б?леді ме, Есіркеген ?йтеуір Зейнепті? ?олын ?а?па?ан, дегеніне к?не берген.

Ерте?іне Есіркеген апаларынан ?ялып ?йден та? атпай зытып отыр?ан. Тіпті аулына кеткенше б?л ?йге енді ?айтып басын да с??па?ан. Содан бері на?ашы апасы Зейнепті к?ргелі келгені осы. Арада алты жыл уа?ыт ?тіпті. Алты жыл жас баланы? ер жетіп, ал ер жеткен ?ызды? д?ниені? нелер ысты?-суы?ын басынан ?ткізіп ?лгіретін уа?ыты. Зейнеп тез киініп, шымылды?ты т?рді. С?йткенше бол?ан жо?, ?амшысын б?ктей ?стап Есіркеген «Ассалаума?алейк?м» деп ?йге кіріп келді. Б?л бая?ы ешкіні? асы?ындай кішкентай Есіркеген емес. Булы?ып ?скен денесі с?п-с???а?. Боз?ылт беті с?л сопа?танып, ет же?ділеу м?рны шеміршектеніп, ?ырланып, жо?ар?ы ерніні? ?стінде азыра? ?лпа ж?нді м?рт та к?ріне бастапты. ?алада о?ып ж?рсе де ауыл жігіттерінше киінген. Басында — сырты к?гілдір пайы, ?ара к?к елтірі б?рік, ?стінде — жа?асы к?гілдір бар?ытпен к?мкерілген, а? ботаны? т?бітінен ?рмектеп то?ыл?ан ?ыс?а етекті шапан, шалбары да осындай а? бота т?бітіні? ?рмегінен. Ке? бала?ына екі елідей, б?ркіні? тысы мен шапаныны? жа?асы т?різді, к?гілдір бар?ыт ?ста?ан. Белінде патсайыдан ыз?ан шаша?ты белбеу, ?исы? жа?а ?ара атлас к?йлегіні? аз?антай ?ана ??ірі к?рінеді. Ая?ында шо??айма ?ара был?ары етік. Есіркегенні? он жетіге жа?а шы?са да к?дімгідей ?ыз ?ызы?ар жігіт болып ?ал?анын Зейнепті? ойна?ы к?зі бір к?ргеннен-а? таныды. Ол ??ша?ын жайып ?арсы ж?рді. Жиенін бауырына ?ысып екі бетінен кезек-кезек с?йді. На?ашы апасыны? ысты? ерні, апалы? ылтипаттан г?рі ысты?ыра? тигенінен ?ысылып Есіркегенні? екі беті дуылдай жанып ?ызарып кетті. ?лде б?дан алты жыл б?рын ?ткен о?и?а есіне т?сті ме, ол ?йтеуір Зейнепті? ??ша?ынан ?ымсына ?имылдап тез босанды.

— Ауыл-айма?ы?, ?ке-шеше? аман ба? — деді Зейнеп жайра?дай, — ?зі? де ?лкен жігіт болып ?алыпсы?! — Сір? м?ны? да есіне бая?ы т?н т?скен болу керек, ол сыл?-сыл? к?лді, — о?уда деп еді, ?ала ?ыздары ?здеріні? ?негелеріне ?йреткен шы?ар?

На?ашы апасыны? сал?ан жерден ?зілдесе с?йлегені Есіркегенге ?на?ан жо?. С?йтсе де жылы жауап ?айырды.

— О?уда екенім рас, біра? ?ыздардан емес, м??алималардан ?неге алып ж?рмін.

— ?ойшы? Оларды? ?негесі біздердікінен ?згеше болады ма екен?

?ой сойылып, самауырын ?ойылды. ?ыстан шы??ан с?р ?азы салын?ан, та? ас?ан уыз ?ымыз ішілді. Ет пісер кезде ауылды? бір-екі а?са?алдары ша?ырылды. Ет жеп, ?ымыз ішіп, аз уа?ыт ??гіме ??рып олар да кетті.

О?аша ?ал?ан жиенінен ?аланы? жайын с?рап на?ашы апасы ?ліп барады. «?атынды ?аладан аласы? ба, даладан аласы? ба?» — деп ?ояды с?з арасында. «?ала ?ыздары біздей емес бапты келетін шы?ар, к?рді? бе ?здерін», — деп сыл?-сыл? к?леді. Есіркеген ?ял?анынан жалтара жауап береді. Он жетіге келіп ?алды деген аты болмаса, ол ?лі де ?ауызын жарып шашылма?ан г?л т?різді, ?алжы?да?ан боп к??іліне шо? сала с?йлеген на?ашы апасына кейде ренжіп ?ал?андай ?кпелей ?арап, ?зіліне к?з жасындай таза м?лдір б?ла? сезіммен жауап береді. Ал Зейнеп болса… бала жігіт ы??айына к?нбеген сайын, б?рын?ысынан да ?ршелене т?седі. Т?р алдында ш?йі к?рпе ?стінде мамы? жасты?ты шынта?тай с?ла?ан о?ы?ан жиеніне ?лденені д?меткендей ?лсін-?лсін телміре ?арап, оны отты к?здерімен ішіп-жеп барады. Ірге жа?та к?лбей, а? жасты?ты бауырына ?ысып етпетінен жат?ан к?йі, кейде екі ая?ын кезек-кезек к?теріп ?ояды. Ая?ын к?терген сайын ты?ыршы? аппа? балтыры ?лсін-?лсін жар? етіп к?рінеді. ?лденені сылтау етіп, а? сауса?тарымен басына басы таяй т?скен жиеніні? біресе бетінен сипап, біресе ойна?ансып тама?ынан ?ыты?тайды.

На?ашы апасы мен жиеніні? о?аша ш?йіркелескенін ?аза? ?ашан ерсі к?рген, ешкім б?л екеуіні? к?ні бойы а? отаудан шы?пай ??гімелескеніне к??іл б?ле ?ой?ан жо?. «Бейшаралар бауырлас емес пе, бірін-бірі са?ынып ?ал?ан ?ой», — деді де ?ойды. Ал а? ?йді? ішінде ??гіме тіпті б?тен т?рде. Еріккен жас келіншек, о?ы?ан жас бала жігіт. Бірі арсыз н?псі ?ызы?ын ойласа, екіншісі б?тен ойдан м?лде аула?. Зейнеп пен Есіркегенні? арасы ересек ?аншы? итті? жас к?шікпен ойна?анындай. Ойлары мен тілектері шал?ай жиені мен на?ашы апасы ананы-мынаны ??гіме етіп, ит тартыста отыр?андарында екінді ?леті де болып ?алды. Есіркеген атасы Масан биді? «На?ашы апа?а с?лем беріп ?айт» деген а?ылымен келген еді, енді еліне ж?рмек болды. Біра? Зейнеп жібермеді. «Са?ынып-сар?айып, к?тіп жат?ан ?атыны? жо?, бір к?н ?онып кет», — деп ?лердегі с?зін айтып жалынды. Есіркеген сырт?а шы?ып, а?айын-туыстарыны? ?йлеріндегі ?зге серіктерімен а?ылдасып еді жас шіркіндер к??ілдерін жы?пас ??рбы-??рдас тауып ал?ан ба, тегіс осы ауылда бір т?неп кетуді ма??лдады. Амал жо?, бала жігіт те ?ону?а к?нді. Зейнеп Есіркегенні? ?зге серіктері мен бір-екі ауыл кісіні ?йіне ша?ырып кешкі ?она? асын берді. Олар біраз уа?ыт ??гіме-д?кен ??рысып, т?н ортасы ауа тар?асты. Енді т?сек салатын мезгіл де жетті. На?ашы апасы жиеніні? ?стіне ?ызыл жібек т?біт к?рпе жауып, астына а? мамы? ж?мса? б?стек жайып, т?рге жат?ызды. Сегізінші шамды к?ндегісінен кеш с?ндіріп, Зейнеп шымылды?ыны? ішіне кіріп шешіне бастады. Жал?анда н?псісі ?оз?ан жас ?йелге, ?ара тастай мыз?ымас еркекпен бір ?йде о?аша жат?аннан арты? азап бар ма екен, Зейнепке де б?дан арты? азап болмады. «Ат со?ып таста?ан екен» деп ойласын деп басы жасты??а тиісімен жорта ?орылдау?а айнал?ан бала жігітке не дерін білмей, іші алай-т?лей жанып барады. Неше б?гін ?ара бет болса да «жаныма келіп жат» деп ?йіне келген жиеніне ?алай айтсын, ?ойнына ?зі кіріп бару?а та?ы да д?ті шыдамады. Ал д?л ?асында?ы жігіт о?ан ?ол?а т?спес ж?ма? ішіндегі рахаттай, ж?регін удай ?ртеп маза берер емес. ?стіндегі к?рпесін ая? жа?ына сырып тастап, а? мамы? т?сегінде ?рі аунады, бері аунады. Т?н де б?гін ?лде?алай тымырсы? ысты? бола ?алар ма, іштегі жалын мен сыртта?ы ысты? леп бірге ?осылып жас ?йелді? еркек ??мар денесін оттай ?ртеп ?ояр?а жер таптырмады. «Б?л к?шік еркек кіндікті емес пе!» деп біресе жиеніне ашуланады, бір ретте «жаны?да жат?ан ?уанышты к?рмейді екенсі?, несіне еркекпін деп ж?рсі?», — деп оны ?йінен де ?уып шы??ысы келді. К?з ?иы?ын аудар?ан жігіті к??ілдегі м?ддесін орындап ?бден да?дылан?ан жас ?атын, Есіркегенні? м?ны тіпті ?йелге санап был? етпегеніне біресе намыстанды, біресе алдында тізесін б?гіп жалынба?шы болды. Біра? ?йелді? м?ндай жа?дайына к??іл ?ояр жігіт жо?, ол енді пысылдап шын ?йы?тау?а кірісті.

Шешім ойда жо?тан ?зі келді. «Б?лем т?ра т?р, еркек болса? мы?тылы?ы?ды к?рейін!» — деді ішінен Зейнеп. Ол шапанын жамыла салып тыс?а шы?ты. Теріс ?арап, ?йы?тап бара жат?ан Есіркеген «б?л не істеп ж?р» деп аунап т?сіп, к?зін ашты да ?айтадан ?йы?тама? болды. Сол екі ортада ересек баланы шомылдыратын ?лкен жез легенді к?терген к??ді ертіп Зейнеп ?йге ?айта кірді. К?? легенді ?йді? оша? т?ратын орта т?сына ?ойды да, сырт?а шы?ып, жез ??ман мен бір шелек су алып келді. «Не істер екен б?л?» — деп жігіт енді та?дана бастады. ?йы?та?ан боп к?зіні? астымен ?арап жатыр. Зейнеп кенет иы?ында?ы ?ара ма?пал шапанын жерге ла?тырып тастады. Тырдай жала?аш екен. Семізіне жаратыл?ан байталдай ж?п-ж?мыр аппа? денесі, ша?ыра?тан т?сіп т?р?ан ай с?улесімен ша?ылысып, жар? ете ?алды. ?ою ?ара шашын тол?ындата жайып, бір тізерлей легенні? ішіне барып отырды. К??і жез ??манмен ?стінен су ??я бастады. «Б?лем ?алай екен? Енді де ?ызы?пайсы? ба», — дегендей Зейнеп, к?лге шомыл?ан а??у ?аздай, ?олты?ын, екі саныны? арасын, мы?ынын, ж?пар сабынны? иісін б?р?ырата баптай жуына бастады. ?дейі к?р дегендей баланы? басындай толы?, тып-ты?ыршы? с?йір ?шты ?ос анарын біресе о??а, біресе сол?а ?арай сипай итеріп, немесе ?олымен жо?ары к?теріп-к?теріп ?ояды. јола? шашын біресе алдына, біресе артына т?сіреді. «Б?рібір сен к?рмейсі?, ?йы?тап жатырсы? ?ой», — дегендей ернінде кекесін к?лкі пайда болып, біресе теріс ?арап жотасы мен б?ксесін ?имылдата ойнатып, біресе бері ?арап, аппа? ?ара санын балтырына дейін а? к?бікпен сылап, ?ымсынар емес. Жал?анда ?лі бала таппа?ан ?йелді? жала?аш денесінен с?лу не бар, Есіркегенге де солай к?рінді. Зейнепті? аппа? денесі бір ?ажайып сурет т?різді, балтыры да кеудесі де ж?п-ж?мыр.

Енді Есіркегенні? к?зінен ?й?ы біржола ?ашып, тама?ына бір жылы, т?тті тол?ын келіп тірелгендей болды. Жас ?йелді? ба?ана?ы азабы енді бала жігітке ау?андай. Ол ?зіні? ?алай ы?ырсы?анын білмей ?алды.

Добавить отзыв
ВСЕ ОТЗЫВЫ О КНИГЕ В ИЗБРАННОЕ

0

Вы можете отметить интересные вам фрагменты текста, которые будут доступны по уникальной ссылке в адресной строке браузера.

Отметить Добавить цитату