ішсем де хал?ыммен бірге боламын. Тек соны? к?ні к?кте ж?зсін, соны? ?ана с?улесі жар?ырай т?ссін».
Осындай шым-шытыры? ойда келе жат?ан Есіркеген к?нні? екіндіге таяп ?ал?анын жа?а а??арды. Ол енді б?рылып жан-жа?ына ?арады. ?лі ?шы-?иыры жо? ке? дала, ?ау басын а?ырын сипай ескен сал?ын жел, басты шырма?ан с?мды? ой…
— К?н е?кейіп кетті, осы бір т?ста ауыл болса керек еді ?ой, — деді сары п?шы? сол жа?тарында?ы к?гілдір д??естерден асыра н?с?ап, — аттар да болдыру?а айналды.
— ??р ?ана аттар ма, жаны ??р?ыр да болдыр?ан секілді-ау.
Б?л Есіркегенні? жолдастарына ат?а ?он?алы айт?ан е? ал?аш?ы с?зі еді.
Серіктері тіл ?ат?ан жо?. Жас жігітті? ж?регінде ?андай ауыр кеселді? жат?анын т?сінгендей а?ырын к?рсінді де ?ойды.
Б?лар енді сол?а, п?шы? сары к?рсеткен к?гілдір д??естерге ?арай б?рылды? ?рі-бері ж?рген со? к?н бата, адыр-д?? ?оршай біткен жазы? далада, ?арасуды жа?алай ?онып отыр?ан ауылды к?рді. Б?л ауылды? да си?ы та? ?аларлы?. Осы ара?а не жа?а келіп ?он?ан, не болмаса ?йлерін жы?ып к?шуге ы??айланып жат?ан т?різді. ?йтеуір т?йелі ж?кті? жанында ?бігерленген ж?рт. Тек ?лгі жы?ылма?ан (?лде жа?а ?ана тігіп ?лгірген) ?лкен ?ш а? орданы? есігіні? алдында б?л ?йлерде ?лік бар екеніні? белгісі ат ??йры?ына жалау байла?ан сойылдар мен ?й ?стін ай?ыш-?й?ыш етіп та??ан ?ара бас??рлар к?рінеді (?лік бар ?йді б?лай білдіру кей руларыны? ежелгі д?ст?рі). ?рген ит, ?рген мал к?зге т?спейді. Тек к?шке арнал?ан т?йе мен бірен-саран ырдуан, п?уеске бай?алады. Біра? ауыл іші жыпырла?ан адам. Ауылды ?оршай к?п салт атты ж?не т?р. ?олдарында найза, сойыл, шо?пар…
— Б?л ауылда да бір б?лік бар секілді, — деді ?ара с?р, — б?рылып кетелік.
— ?з елі?ні? б?лігінен б?рыл?анда ?айда барасы?? — деді Есіркеген. — Т?уекел, не болса да бара к?релік.
Б?лар ауылды ?орша?ан сыпайлар?а тая?анда алдарына е?гезердей ?ара м?ртты жігіт ?згелерден б?лініп шы?а берді.
— Ей, кімсі?дер? — деді ол астында?ы а?боз атын ?ршы?тай айналдыра ойнатып, аналарды? с?лемін алмай.
— ?зіміз ?ой, — деді Есіркеген, ананы? кеудесіне та??ан к?к ш??а белгісінен Кенесары ?скері екенін біліп. — К?рмей т?рсыз ба?
— К?ргеніме к?рімдік берейін бе? — жігіт ?ні г?рілдей шы?ты, ашулы жан екенін бірден сездіріп алды, — ?зіміз дейтін мені? екі туып бір ?ал?аным ба еді?? ?амшы к?ргі? келмесе, одан да тезірек ж?ні?ді айт.
— Аманды? жо?, саулы? жо?, берген с?лемімізді алмай жатып, м?ншама т?йілгені?із не, а?асы, — деді Есіркеген биязы ?нмен, — Ар?адан келе жат?ан жолаушымыз, Ыр?ыз бойында?ы Табын?а на?ашылап барамыз.
Ар?аны? ?ай т?сынан боласы?дар?
— ?ар?аралы жа?ынан.
— ?аракесексі?дер ме?
— И?…
— Кесіп алса? ?ан шы?пас, ел билейтін жан шы?пас дейтін ?аракесек екенсі?дер ?ой.
Есіркеген, шамдана ?алды, біра? ?зін ?зі ?стап сыр бермей та?ы да биязы ?нмен:
— ?аз дауысты ?азыбекті естімеген ?аза?та да жан болады екен-ау! — деді кекесін к?лкісін жасыра ?алжы?да?ан болып.
?ара м?рт б?л жолы Есіркегенге зілдене ?арады.
— ?аракесек ділм?р келетін еді, сен де ділм?р екенсі?. Сір?, сол ?азыбек биді? ?рпа?ы болмаса? нетсін…
— Жо?, ?азыбек биді? емес, Масан биді? немересімін.
— ?лгі Жамантай а?а с?лтанны? а?ылг?йі Масан биді? бе?
— И?, д?л соны?!
— ?арма? салып ала алмай ж?рген алаб??ам, аузыма ?зі? келіп т?скен екенсі?, ж?р олай болса!
М?рттыны? даусы б?л жолы ?ктем шы?ты. Кенесары еліні? Жамантай?а деген ?асты? к?з ?арасты? енді ?зіне ау?анын Есіркеген бірден сезінді, біра? ?ара м?ртпен с?з таластырмады.
Найзаларын ?олдарына к?лдене? ?ста?ан он ша?ты салт атты жаяу ?ш жолаушыны ?оршай, ауыл ортасына ?арай ж?рді.
Б?лар ауыл?а кіре шеткі ?араша ?йден ?арлы??ан к?рі дауысты жо?тау естіді. ?лік бар жерде бата о?ымай ?тпейтін ?аза?ты? ескі д?ст?рі, Есіркеген ?араша ?йге ?арай беттеді. ?асында?ы жендеттері де ?арсы бол?ан жо?, сыртта т?рып ?алды. Ол ?йге кіріп келгенде е? алдымен к?ргені шо?пыт тыма?, жырты? шекпен, жылап-сы?тап отыр?ан кіле? кедей болды. Сол жа?та с?лайып ?ыр м?рынды, м?рты жа?а тебіндей шы?ып келе жат?ан жас жігіт жатыр. Т?рі ?лген адам т?різді емес жа?а ?ана ?йы?тап кеткен секілді. Басында екі б?йірін таянып, а? шашын жайып; к?рі шандыр бетін жоса-жоса ?ылып тырнап таста?ан ш?йкедей ?ара кемпір:
Ата?а н?лет хан Кене,
Басы?а т?ссін ойран-ай,
Суалдырды? к?зімні?,
?арашы?ын, ойбай-ай! —
деп ?арлы??ан дауыспен зар е?ірейді.
?лікті? кеуде т?сында ?арындасы ма, ?лде ж?байы ма, бір келіншек отыр. Ж?зі а? ш?беректей, жас?а толы тоста?андай ?ара к?зі шарасынан шы?ардай боп керегеге ?арап ?атып ?ал?ан. Есіркеген бата о?ыды да шы?ып кетті. Біра? ?лгі сурет к?з алдында т?рды да ?ойды.
Аздан кейін б?ны ?ара м?рт ауыл ортасында?ы алты ?анат а? ?йге алып келді. Белдеуде кіші-гірім атан т?йедей а?боз ат т?р. Б?рі ?йге кірді. Т?р алдында жат?ан ?о?ыр киінген, зор денелі кісі басын жасты?тан с?л ?оз?ады.
— А?ыбай а?а, — деді ?ара м?рт, — мына жігіттерді ауыл ?стінен ?стап алды?. Жамантай а?а с?лтанны? елінен к?рінеді, Ыр?ыз ма?ында?ы на?ашыларымыз?а бара жатырмыз дейді.
?апса?ай ?о?ыр еле? етіп басын к?теріп алды. ?й ішінде к?лбей жатуына да себеп бар екен, енді ол малдас ??рып отырып еді, басы керегені? ?шына тиер-тиместей зор денелі бір алып екен. Адамнан г?рі, ертегіде кездесетін д?улер т?різді. Тек жал?ыз к?зді емес, екі к?зді ж?не сонау тас ?аба?ты ?о?ыр?ай с?сты т?сінде бір жылы шырайды? сазы білінеді. Б?л Кенесарыны? бас батырыны? бірі А?ыбайды? ?зі еді «А?ыбай б?л жа?та ?айдан ж?р» деді Есіркеген ішінен. Б?л ма? Кенесары?а ?арсы жа?ты? жері емес пе еді?» ?йтсе де бала жастан ?лкенді ??рметтеп ?скен жас жігіт, сонау т?рде отыр?ан ш??ірек к?зді алыпты? мысы же?гендей, иіліп с?лем берді.
— Ассалаума?алейк?м.
— Алликімассалам, балам. — А?ыбай жас жігітке тесіле ?арады. — ?анды бала? с?м Жамантайды? кімі боласы??
«?, А?ыбайды? Жамантай?а деген бітпес ?ші бар деуші еді, рас екен. ?нінде ?а?тарда ?ат?ан м?здай бір мыз?ымас ыз?ар жатыр-ау!»
— Жамантай а?а с?лтанны? ?арама?ында?ы елді? жігіттеріміз. ?зім Масан биді? немересімін, мына жігіттер ауылдан ертіп шы??ан серіктерім.
— ?-?. Ба?ы? бар бала екенсі?. Жамантайды? жа?ыны бол?аны?да бір жаманды??а ?шырауы? к?міл еді. — А?ыбай енді т?ксиген ?аба?ын с?л ашты, — Масан ?арт ?лі тірі ме? А? патшаны? ?олты?ына кіріп алды?дар ?ой, ауыл-айма?тары? к?йлі шы?ар?
— К?йсіз емес. Атам ?лі тірі.
— И?, солай болар, — А?ыбай ?лденеге ?кінгендей ауыр к?рсінді, — отыр?ан ел отырып ?алды ?ой… Жем іздеген аш ?ас?ырдай тек мына біздерміз ?ой сар даланы сары бауыр етіп кезіп ж?рген…
— Сіздерге де к?шпеу керек еді.
А?ыбайды? ?аба?ы жауар б?лттай жабыла ?алды.
— Сонда Жамантайша а? патшаны? ??лы бол демексі? бе? Масан ?артты? немересімін дегенге асылды? ?рпа?ы ма деп ?алып едім, алыс?а ?ша алмайтын сауыс?ан боп шы?айын деп т?рсы? ба, ?алай? —
