ша?ырды. Осыншама ?скерді ?стап т?ру ?иын бол?анды?тан, Кенесары ?зіне ба?ынбайтын, біра? іргелес отыр?ан бас?а рулар?а да салы? салып, зекет, ?шір жинады. Ханны? б?л ісі біреуге ?нады, біреуге ?намады, біра? Кенесарыны? ?а?арынан ?оры??ан ж?рт оны? ?мірін б?лжытпай орындады.
С?йтіп ж?ргенде бір мы? сегіз ж?з ?ыры? т?ртінші, я?ни Тыш?ан жылыны? жазы шы?ты. ?арама?ында жиырма мы? ?скері бар Кенесары енді со?ыс?а дайындала бастады.
Ке? даласында со??ан желдей ?ыдыр?ан Кенесарыны жеке жаса? шы?арып ??рта алмайтынына к?зі жеткен патша ?кіметі енді ереуілшілерді Тор?ай, Ыр?ыз ?зендері бойында ?ш ?ол жіберіп, ?ш жа?ынан бірдей ?оршап ??ртпа? болды.
Кенесары ?лытау, Ар?ынаты жа?ынан келіп бекіністеріне шабуыл жасап ?немі мазасын ала берген со?, Горчаков ?ткен жылды? ортасында, Россия империясыны? канцлері Нессельродеге ?а?аз жіберген. Ол ?а?азында ?лытау мен Ар?ынатыны басып алып, сол ара?а казак-орыстарды орналастырып, екінші Сібір полкынан арнаулы жаса? ?стауды ?тінген. Канцлер генерал-губернаторды? ?сынысын ?абылда?ан. Біра? ?айна?ан ?азандай б?р?ыра?ан ереуілді ?аза? жеріні? те? орталы?ы ?лытау?а келіп орналасу?а казак- орыстар к?нбеген. ?йтсе де жа?а салына баста?ан ?лытау станицасына патша ?кіметіні? б?йры?ы бойынша жеребемен ?й-ішімен елуге тарта казак-орыс ж?не бір рота солдат ?келінген.
Патша ?кіметі жаз Тор?ай бойына жайлау?а шы?атын Кенесары ауылдарына осы ?лытау мен Ор ?аласынан ж?не Тобыл ?зені бойынан ?ш ?ол шы?арып, ереуілшілерді ?ш б?йірінен ?ысып біржолата ??ртпа? болды. Б?дан бас?а Орынбор ?скери губернаторы с?лтан-правитель Жант?рені? Ахметіне сенімді ?аза? жігіттерінен арнаулы ?скер жинау?а б?йыр?ан. Б?л ?скерге ?з еркімен кірген ?аза? жауынгерлері егер майданда ?аза болса оны? ?й ішіне патша ?кіметі тарапынан пенсия беріледі деп жарияла?ан. ?скер жиналып бол?аннан кейін Тобыл ?зеніні? жо?ар?ы жа?ында жарлы? к?тіп, тастай т?йініп дайын т?ру?а тиісті делінген.
К?ні б?рын ??рыл?ан жоспар бойынша войсковой старшина Лебедев бас- ?ар?ан бес ж?з солдат мамырды? бесі к?ні Ор ?аласынан шы?ып, Камышовка бекінісіне беттеуге тиісті. Одан кейін Ыр?ыз ?зеніні? т?менгі са?асымен ж?ріп отырып, мамырды? жиырмасында Кенесары ауылдарыны? жайлауы Тор?ай ?зеніні? жа?асына жетуі керек. Ал Тобыл бойына жинал?ан Ахмет с?лтанны? жаса?ы ?абыр?а, ?лкеная? ?зендеріні? бойымен т?сіп, Тайпа? ?ткелінен ?тіп, мамырды? осы жиырмасы к?ні войсковой старшина Лебедевті? ?скеріне ?осылу?а міндетті еді.
Батыс Сібір губернаторы жа?ынан да екі жаса? ??рылды. Бірі — есауыл Лебедев бас?ар?ан екі зе?бірегі бар екі ж?з елу жауынгер. Екіншісі — сотник Фалилеев бас?ар?ан бір зе?біректі ж?з елу солдат.
Есауыл Лебедев бас?ар?ан жаса? мамырды? бірінен ?алмай ?лытау жа?ынан шы?ып, Кенесары ауылдарын бері ?арай ?уып Тор?ай бойында Орынбор жаса?тарымен ?штасу?а тиісті. Ал Фалилеевті? жаса?ы Сарысу жа?асында шеп ?стап, Кенесары ?скері Орта Азия хандарыны? жеріне, немесе ?лы ж?зге ?арай шегінер болса жолды б?геп ?рі ?арай ?ткізбеулері керек. ?стіп Кенесары ?скерін енді ке? далада еркін ?имылдауына м?рша бермей жан-жа?ынан ?оршап, патша генералдары Тор?ай т?сында т?ншы?тырма? болды. Б?л ойлары туралы князь Горчаков: «Егер Кенесары, Тор?ай, ?лкеная?, Тел?ара ?зендеріні? бойында?ы бекіністі? ортасына т?сер болса, екі жа?та?ы ?амалдардан бір мезгілде со??ы беріп, ?олдан келер шараны? б?рін ?олданып, бірден ??ртып жіберу керек», — деп жазды.
Осы ?скерлерді? б?ріні? біріге ?имылдауын бас?ару генерал-майор Жемчужниковке тапсырылды. Ол ?зіні? штабымен мамыр айыны? басында жа?а салына баста?ан ?лытау форпостысына келді. Войсковой старшина Лебедев бас- ?ар?ан Орынбор жаса?ы мамырды? бесі к?ні Ор ?аласынан шы?ты. ?ияпат ?иынды?пен, ?алы? жауын?а ?арамай, А?к?л мен Жыланшы? ?зенінен ?тіп, Ыр?ыз?а ?арай беттеді. Лебедев жаса?ына ?осылма? боп д?л осы кезде к?п жауынгермен Ыр?ыз ?зеніні? жо?ар?ы жа?ынан Ахмет с?лтан да ?оз?алды.
Кенесары ордасы б?л кезде Ыр?ыз ?зеніні? о? жа? беткейін жайлап отыр?ан. Жау ?скері ?ткен жерлердегі ?зіні? ?ара ??ла? ты?шылары ар?ылы ол Лебедев пен Ахметті? бет-ба?дарын к?ні б?рын біліп алды. Егер Орынбор мен Батыс Сібір жаса?тары Тор?ай ??ірінде ?шырасар болса, ?зіні? ?а?пан?а т?сетінін ??ты. «Кенесары кейін шегініп кетіпті» деген жал?ан сыбыс таратып, Лебедев пен Ахметті алдады. Ал ?лытауда?ы Жемчужниковке «Кенесары ?лытау?а келе жатыр екен» деген ?тірік хабар жеткізді. Келе жат?ан Кенесарыны ?лытауда ?арсы алма? боп Жемчужников есауыл Лебедевке Тор?ай?а емес, ?лытау?а ?арай беттеуін б?йырды. С?йтіп генерал-майор Жемчужниковты? айтуымен Лебедев дер кезінде Тор?ай?а жете алмай ?алды.
Біра? войсковой старшина Лебедев Т?рт?ара руыны? билерінен Кенесары Ордасыны? Ыр?ыз т??ірегінде екенін естіді. Ол жауыны? алдауына т?спей, Ыр?ыз?а ?арай ж?рді. Мамырды? жиырмасы к?ні Ахмет с?лтанны? жаса?ымен Талды ?ткеліні? аузында кездесті. Енді б?лар Кенесары ?ара??м?а ?тіп кетпесін деп к?ні-т?ні то?тамай Тор?ай?а жетті. С?йтіп Кенесарыны? ?ара??м мен Борсы? ??мына баратын жолын кесті. Біра? Тор?ай ма?ында Сібір жаса?ымен кездесе алмады. Ашулан?ан войсковой старшина Орынбор ?скери губернаторы Обручевке ат шаптырып: «Мамыр айыны? отызы шенінде мені? Тор?ай ?зеніні? жа?асында болатыным Сібір басты?тарына белгілі еді. Ал ?азір ма?ан Сібір жаса?ыны? ?лытау мен Тор?ай арасында жо? екені м?лім болды. Егер Кенесары ?лытау?а ?арай шегінсе, оны Сібір жаса?ы то?тата алмайтыны аны?», — деп хат жазды. Генерал-майор ?зіні? алдан?анын енді т?сініп, Омбыдан онсыз да кеш шы?ып Ар?ынаты?а жа?а тая?ан есауыл Лебедевті? ?скеріне тез Тор- ?ай?а б?рылуын б?йырды. С?йтіп ?лытауды? к?нгей жа?ына баратын жол бос ?алды. Кенесары осы жолмен кейін шегінді.
Жазды? бас кезі ?те жауынды болды. Батпа?ы толарса?тан келетін ?ара топыра?ты сар?ылт балшы?ты жерлерменен ауыр зе?біректерін с?йреп есауыл Лебедевті? жаса?ы Тор?ай?а ?зер жетті. Біра? войсковой старшина Лебедевті? ?скері б?л арада болмай шы?ты. Ал б?л жаса? ?лытауды? к?нгей жа?ына ?арай к?ше ж?нелген Кенесары ауылдарын ?уа т?сті де, алдарында жау к?шін то?тататын Сібір ?скері жо? екенін біліп, Ор ?аласына ?айту?а м?жб?р бол?ан. Жолай, Кенесары адамдарыны? «Кенесары жа?ында екен» деген ?дейі тарат- ?ан жал?ан сыбыс?а сеніп, Лебедев а? патша?а берілген Бай?адам биді? аулын тонады. Ахмет болса енді ?зіні? Ордасына ?арай шегінді.
Войсковой старшина Лебедевті? ?лытау жа?ынан келе жат?ан генерал-майор Жемчужниковті? ?олымен кездеспей, Кенесарыны ?уа т?сіп, дым бітірмей, тек жолында?ы Бай?адам биді? аулын шауып, Ор?а бос ?айт?анын Орынбор ?скери губернаторы да естіді. Енді ол терісіне сыймай, ?а?арлана ашуланды. Обручев Лебедевті Орынбор?а ша?ырып алды да, ?ызметтен босатып, сот?а берді. Лебедевті? орнына Орынборды? ?шінші казак-орыс полкіні? командирі полковник Дидиковскийді та?айындады.
Ал пар ат с?йреген же?іл зе?біректі, малына ?арулан?ан сотник Фалилеевті? жаса?ы ??майтты та?ыр Сарысу бойына белгіленген кезінде жетті. Кенесары ?скері шегіне ?алса ??м?а ?тіп кетпесін деп б?лар шеп ??рып осы арада жата берді. М?ны естіген Кенесары т?бі, ?лы ж?зді? жеріне ?арай беттейтін к?н туса, кедергі болмасын деп, бес ж?з сарбаз беріп Фалилеевке ?арсы Саржанны? баласы Ержан мен Таймасты жіберді. Б?лар?а Фалилеевпен зе?бірек о?ы жетпейтін жерден арбасып, ?аша со?ысып жауды ?алжырату б?йырыл?ан.
Бостан-бос ??майт далада зерігіп жат?ан Фалилеев солдаттары о?ай олжа?а бата ?ал?ысы келіп Таймас тобын к?рісімен ?уа ж?нелді. Сарысу ма?ына келгелі тыны?ып ?ал?ан солдаттар ?оя ма, екі к?ндей Кенесары жігіттерін ?кшелей, со?дарынан ?алмай-а? ?ойды. Сарбаздар ??м?а беттесе, солдаттар да ??м?а беттейді. Адасып кетеміз деп ?оры?пайды, ?йткені Фалилеевте б?л араны жа?сы білетін Ш?мекей руынан жалдап ал?ан жол к?рсететін он жігіт бар. ?ос атты солдаттардан ??тыла алмайтынын т?сінді ме, ?лде бас?а ойы болды ма Таймас пен Ержан кенет Бал?аш к?ліні? бергі ??мды жа?асына ?арай беттеді. Кенесары ?скеріні? алыста екеніне ?аны? сотник Фалилеев «мына ша?ын топты тез ??рта ?ояйын» деген оймен ереуілшілерді жалы?пай ?уып берді. Біра? Ш?мекей жігіттері жолды ?анша жа?сы білгенменен де Кенесары жігіттерінен к?з жазып ?алады. ?йткені жат жерді? ой-ш??ыры к?п, б?л ара ?здеріні? ?йреншікті Сыр бойы мен Сарысу ал?абы т?різді к?ш жолы емес, ?гей ??ір, ?гей ?лке.
Б?ндай жа?дайды сезген Фалилеев ат-ж?ні жо?, бос ?уа беруді то?татып, кейін шегінбек боп т?р?анда, ?здері ?уып келе жат?ан жаса?тан он жігіт т?нде ?ашып шы?ып б?лар?а ?осылды. Сотник жаса?ыны? к?зі ашылды, жол к?рсетушілер енді осы жігіттер болып алды. Алда?ы топты? ?айда т?неп, ?алай ?арай ж?ретінін к?ні б?рын біліп отырады. ?здері де Кенесары?а сондай ?шіккен екен. Кешегі жолдастарын б?гін су т?біне жіберуге бар… Б?рын?ы он жігітті бір-бірден серік етіп ал?ан осы ?аш?ын он жігіт Фалилеевке ?те ?нады. С?рас- тыра келсе б?рын б?лар Кенесары?а ?оры??анынан ерген екен, егер а?ысын т?лер болса, орыс солдаттарын Мекеге дейін апару?а дайынбыз дейді. Фалилеев жаса?ы ?ай жерде келе жатыр, ?ай
