targnal sie na niewygodna dlan osobe duchownego? Czy biskup znosil sie z Niemcami w zdradzieckich celach i zostal ukarany gardlem? Brak dokumentow i wiarygodnych swiadkow, by twierdzaco odpowiedziec na ktores z tych pytan.
– Kosciol juz odpowiedzial, wynoszac Stanislawa na oltarze.
– Mial w tym swoj interes. Kanonizowany biskup stal sie wygodnym orezem do walki z wladza swiecka.
– Powtarzasz brednie. Odnotujemy twoja nieufnosc wobec prawd, ktore Kosciol do wierzenia podaje. Idzmy dalej.
– Pozostale twierdzenia Ateusza mozna strescic w jednym zdaniu: wiele dogmatow naszej wiary zaczerpnietych zostalo z dawniejszych religii.
– Potwarz! Mowisz o prawdach objawionych – sakramenty chrztu i przemienienia, niepokalane poczecie, trojca swieta, zmartwychwstanie – podobne bluznierstwo moglo przejsc przez gardlo Ateusza, lecz ty, ktory mienisz sie sluga swietego Franciszka z Asyzu?!
– Byc moze sa to rzeczywiscie prawdy objawione. Jesli tak, na wiele wiekow przed narodzeniem Chrystusa zostaly objawione kaplanom i prorokom babilonskim, egipskim, perskim. Pozniej za zydowskim posrednictwem dotarly do Palestyny. Fakty sa niepodwazalne. Mam je przemilczac?
Ksiadz Maciag ukryl twarz w dloniach. Milczal dlugo wstrzasniety widokiem pekniec na harmonijnej budowli, ktora chronil w sercu pieczolowicie. Wikaremu scierply nogi, ujal ostroznie krzeslo, odsunal pod sciane; mogl teraz siasc, podkresliwszy dystansem szacunek dla proboszcza. Ksiadz Kurowski drzemal beztrosko.
– Jesli to prawda, w co watpie – odezwal sie proboszcz – winienes oniemiec, by maluczkim w glowach nie zostalo zamacone.
– Niech drza przed pieklem i utwierdzaja sie w wierze. Plytka recepta! Czlowiek jest istota myslaca, wczesniej czy pozniej zaczyna zadawac klopotliwe pytania, poszukiwac samodzielnie odpowiedzi, zwlaszcza gdy mentorzy w sutannach kaza mu bezkrytycznie przyjmowac do wierzenia doktryne, sprzeczna z rozumem. Ksiadz doktor, stwierdzam z zadowoleniem, spuscil jakby z tonu, osmielam sie wiec podniesc problem piekla. Mozna?
– Chcesz powiedziec, ze chrzescijanie tez zapozyczyli sie w tym wzgledzie?
– Nie przecze. Wiara w zycie pozagrobowe powstala zapewne w najdawniejszych spolecznosciach, a w jej nastepstwie przekonanie, ze zlo zostanie po smierci ukarane. Umieszczano wiec cienie zmarlych w glebinach oceanu, na szczytach gor, wewnatrz wulkanow, w podziemnych czelusciach, a nawet wsrod gwiazd. Czyli w takich miejscach, ktore wydawaly sie straszne – zwrocmy uwage •- ludziom. Stopniowo, dla spotegowania owej strasznosci, umieszczano tam roznorakie potwory, zaczerpniete z lokalnych mitow, przewaznie smoki, weze, hybrydy. Zloczyncow nalezalo karac, wiec arsenal piekielny rozszerzyl sie o wszelkie rodzaje tortur, stosowanych w ziemskim, podkreslmy – w ziemskim sadownictwie. Zaiste, prorocy mieli bogaty wybor – z zywiolow wybrali ogien, symbol oczyszczenia, z potworow uksztaltowali diabla, wzorujac sie na etruskich i chinskich demonach z nietoperzymi skrzydlami. Natomiast okrucienstwa ziemskiego sadownictwa zachowali bez zmian, zlecajac je upadlym aniolom. Azaliz mozna twierdzic, ze uksztaltowane w ludzkiej wyobrazni pieklo stworzyl Bog? I grozic nim wiernym?
– Winienem zaslonic uszy.
– Kto w kazaniach posluguje sie bez umiaru piekielna retoryka, musi wykazac minimum orientacji, w przedmiocie. Otoz przez historie przewija sie rowniez odmienna koncepcja piekla, sforrmulowana najpelniej w pismach Platona i Awicen-ny: pieklo jest tylko meka duchowa, meka samotnosci i wyrzutow sumienia. Lukrecjusz glosil wrecz, ze zycie glupcow staje sie pieklem juz na ziemi. W epoce Odrodzenia pieklo traktowane bylo jako poetycka przenosnia o zabarwieniu moralnym i psychologicznym, a nie jako byt samoistny. Zapytajmy tedy, dlaczego chrzescijanstwo wybralo najbardziej ponury wariant?
– Czyzbys znal odpowiedz? – proboszcz zaprawil pytanie szczypta ironii.
– Bo nasza religia oparta jest na strachu i niewolniczym podporzadkowaniu wyrokom boskim. Na tych dwoch kamieniach wegielnych wznosi sie Kosciol. Usun strach, a runie polowa; daj Bogu oblicze wyrozumialego ojca, runie druga polowa. I z dumnej budowli zostanie kupa gruzu. Stworca zas, ktory jest dobrem najwyzszym i sedzia milosiernym, ucieszy sie, zrzuciwszy maske nalozona mu przez zydowskich i chrzescijanskich fundamentalistow.
Ksiadz Maciag przestal sluchac. Z chaosu mysli wykluwalo sie straszliwe podejrzenie, ktore jeszcze nie przybralo ostatecznego ksztaltu,, ale ktore juz wstrzasalo jego cialem, powodujac palpitacje serca i suchosc w krtani. Cisze wykorzystal wikary Pyrko, zglosiwszy niesmialy protest:
– Ojcowie Kosciola glosza wszakze…
– Twoi Ojcowie Kosciola byli tylko ludzmi, miotanymi miedzy swietoscia a zbrodnia, miedzy swiatem realnym a wlasnymi wizjami – przerwal mlodziencowi zakonnik. – Swiety Grzegorz, papiez zwany Wielkim, w VII wieku umieszczal pieklo w kraterach sycylijskich wulkanow. A poniewaz w tym okresie obywatele rzymscy ze wzgledow pedagogicznych byli zmuszani do asystowania przy publicznych egzekucjach, ow koscielny dostojnik wyobrazal sobie podobny ceremonial w zaswiatach.
Wzial do reki gruby folial, zatytulowany Nauki Blogoslawionych i Swietych, ku pozytkowi parafian wydane. Przewertowal i znalazl odpowiedni ustep.
– Wspomniany Grzegorz uczy: To, ze dusze potepione plona w ogniu, jest pozyteczne, albowiem sprawiedliwi widza, jak karane sa grzechy, ktorych sami z boza pomoca unikneli. Ogladaja meki by pojac, do jakiej wiecznej wdziecznosci wobec Boga sa zobowiazani, gdyz z laski bozej owych plomieni i mak uszli. Budujacy obrazek, nieprawdaz wikariuszku? Oto skaliste urwiska Etny; wewnatrz krateru, wsrod ognistej lawy i gryzacych wyziewow, uwijaja sie w pocie czola szatani, torturujac skazancow. A w powietrznym amfiteatrze wokol wulkanicznej areny, w radosnym uniesieniu obserwuja meki duszyczki sprawiedliwych oraz chory anielskie, nucac niekiedy dla odprezenia „Hosanna'…
Tymczasem wyobraznia ksiedza Maciaga oblekala w kontury straszliwe podejrzenie, a ono z ta chwila przeistoczylo sie w pewnosc: nie mnich siedzi przed nim, a diabel wcielony w postac Hiacynta. Szatanskim zwyczajem oplotl mnie siecia prawd pozornych, usypiajac nabozna czujnosc, by posiac zatrute ziarno zwatpienia. Bogu niech beda dzieki, ze otwarl zrenice moje, bym mogl intryge piekielna unicestwic!
Porwal kropidlo i zanurzywszy w wodzie swieconej, zamaszystymi gestami pokropil wraza sile. Ksiadz Kurowski dzieki prysznicowi ocknal sie z drzemki, a franciszkanin podziekowal skinieniem glowy za magiczne odpedzenie zlych duchow i ciagnal dalej:
– Wniosek: pieklo stworzyl czlowiek wedlug wlasnych wyobrazen, a Kosciol wykorzystal zabobon dla utwierdzenia swego ziemskiego panowania. Bogowie wszystkich ludow jak swiat swiatem budzili przerazenie i respekt, dlaczego ma byc inaczej pod koniec XX wieku? Bez strachu nie byloby religii, bez religii Kosciola, a bez Kosciola… przepraszam, kwestia bezrobocia duchowienstwa wykracza juz poza temat.
Proboszcz podjal ostateczny wysilek demaskatorski. Jesli nie moge przydybac ksiecia ciemnosci – pomyslal – przyszpile chociaz jego wiernego sluge, czerwonego diabliszona.
– Nie jest dla nas tajemnica, ze zadajesz sie z komuna, Hiacyncie. Parokrotnie widywano cie z indywiduum o nazwisku Sliwa, a onegdaj kroczyliscie chwiejnie przez miasto niby pospolici opoje, wrzeszczac piesn bezwstydna…
– Blad w donosie, ksieze doktorze. Czy mozna potepiac tekst, ktory wyszedl spod piora slawnego w Europie i krajach zamorskich biskupa Krasickiego? Pomieszczony w „Monachomachii' jest ozdoba tego utworu. Zaintonuje dla przykladu: Wdzieczna milosci kochanej szklenice…
– Przestan, ryczysz jak wol!
– Z mistrza Sliwy taki komunista, jak ze mnie kardynal. Komunizm to swiatowa rewolucja, walka klas, przodujaca rola proletariatu i podobne fantamasgorie. Jednym slowem destrukcja. A Sliwa dazy do ladu, chce widziec swiat urzadzony harmonijnie, na podobienstwo mechanizmu, ktoryby funkcjonowal sprawnie w kazdym ustroju i pod kazdym rzadem. Mea culpar mea maxima culpa, gdyz wbrew modnemu dzis zwyczajowi nie oceniam ludzi wedlug legitymacji partyjnej, ani wedlug tego, w jakim kosciele sie modla.
– Popelniasz blad nader wymowny.
