geheugenuitwissing is gruwelijk geweest.’
‘Destijds heeft het zijn leven gered. Mijn compromis met Ezar. Ik had toen geen macht, nu kan ik meer doen.’
‘Dat moet je dan ook doen. Hij is op mij gefixeerd als een hond. Zijn woorden. En ik heb hem ook zo gebruikt. Ik ben hem iets schuldig… Alles. Maar hij jaagt me angst aan. Waarom ik?’ Vorkosigan keek peinzend. ‘Bothari… heeft geen goed zelfbesef. Geen sterke kern. Toen ik hem voor het eerst ontmoette en hij op zijn ziekst was, stond zijn persoonlijkheid op het punt een meervoudige te worden. Als hij beter was opgeleid en niet zo beschadigd was, zou hij een ideale spion zijn, een mol die diep door kon dringen. Hij is een kameleon. Een spiegel. Hij wordt wat er van hem wordt verlangd. Ik geloof niet dat het een bewust proces is. Pjotr verwacht een trouwe bediende, en Bothari speelt de rol zonder een spier te vertrekken. Vorrutyer wilde een monster, en Bothari werd zijn beul. En slachtoffer. Ik eiste een goede soldaat, en die werd hij voor mij. Jij…’ zijn stem werd teder, jij bent de enige die ik ken die naar Bothari kijkt en een held ziet. Dus wordt hij een held voor jou. Hij klampt zich aan je vast omdat jij hem een groter mens maakt dan hij ooit had gedroomd dat hij kon zijn.’
‘Aral, dat is krankzinnig.’
‘O ja?’ Hij duwde zijn gezicht in haar haar. ‘Maar hij is niet de enige man op wie je dat eigenaardige effect hebt. Lieve kapitein.’
‘Ik ben bang dat ik er niet veel beter aan toe ben dan Bothari. Ik heb er een puinhoop van gemaakt, en Kareen is dood. Wie moet het Gregor vertellen? Als Miles er niet was, ging ik ervandoor. Hou Pjotr uit mijn buurt, want ik zweer dat ik hem de volgende keer in stukken probeer te scheuren.’ Ze beefde weer.
‘Sst.’ Hij wiegde haar een beetje, je kunt in elk geval het dweilen toch wel aan mij overlaten? Vertrouw je me weer? We zullen zorgen dat die offers iets opleveren. Dat ze niet voor niets zijn geweest.’
‘Ik voel me smerig. Ik ben misselijk.’
‘Ja. Dat hebben de meeste geestelijk gezonde mensen als ze terugkomen van een gewelddadige missie. Het is een zeer bekende geestesgesteldheid.’ Hij zweeg even. ‘Maar als een Betaanse zo Barrayaraans kan worden, is het misschien niet onmogelijk voor Barrayaranen om iets Betaanser te worden. Verandering is mogelijk.’
‘Verandering is onvermijdelijk,’ bevestigde ze. ‘Maar het lukt je niet op Ezars manier. Dit is niet meer Ezars tijdperk. Je moet je eigen manier vinden. Deze wereld herscheppen in een piekwaar Miles kan overleven. En Elena. En Ivan. En Gregor.’
‘Uw wens is mijn bevel, mevrouw.’
Op de derde dag na de dood van Vordarian viel de hoofdstad in handen van loyale keizerlijke troepen; weliswaar niet zonder dat er een schot werd gelost, maar lang niet zo bloedig als Cordelia had gevreesd. Slechts twee concentraties van tegenstand, bij de KeiVei en in de residentie zelf, moesten door grondtroepen worden opgeruimd. Het hotel in de binnenstad met de gijzelaars werd intact uitgeleverd door het garnizoen dat er gelegerd was, na uren van intensieve heimelijke onderhandelingen. Pjotr gaf Bothari een dag vrij om zijn kind en haar pleegmoeder persoonlijk op te gaan halen en naar huis te brengen. Cordelia sliep voor het eerst sinds haar terugkeer de hele nacht door. Evon Vorhalas had voor Vordarian het commando gevoerd over grondtroepen in de hoofdstad die de laatste verdediging vormden van het ruimtecommunicatiecentrum in het complex van het militaire hoofdkwartier. Hij overleed in de chaos van de laatste gevechten, doodgeschoten door zijn eigen manschappen toen hij een aanbod van amnestie in rail voor hun overgave afsloeg. In zekere zin was Cordelia opgelucht. De traditionele straf voor een Vor-heer die hoogverraad had gepleegd, was in het openbaar uitgehongerd worden totdat de dood erop volgde. Wijlen keizer Ezar had niet geaarzeld om die afschuwelijke traditie in stand te houden. Cordelia kon alleen maar hopen dat het gebruik tijdens de regeringsperiode van Gregor zou worden afgeschaft.
Zonder Vordarian om haar bijeen te houden, viel zijn coalitie van opstandelingen snel uiteen in verschillende groeperingen. Een extreem conservatieve Vor-heer in de stad Federstok riep zichzelf uit tot keizer en opvolger van Vordarian; deze farce duurde net iets minder dan dertig uur. In een oostelijk kustdistrict van een van Vordarians bondgenoten pleegde de graaf zelfmoord nadat hij gevangen was genomen.
Een anti-Vorgroepering riep in de chaos een onafhankelijke republiek uit. De nieuwe graaf, een infanteriekolonel van een tweedegraads bloedverwantschap, die nooit had verwacht dat hem deze eer te beurt zou vallen, maakte ogenblikkelijk en effectief bezwaar tegen deze radicale ommezwaai naar het overdreven progressieve. Vorkosigan liet het aan hem en zijn districtsmilitie over en reserveerde de keizerlijke troepen voor ‘niet-districtsgebonden binnenlandse kwesties’, ‘je moet geen halve maatregelen nemen,’ mopperde Pjotr waarschuwend bij deze fijngevoeligheid.
‘Een stap tegelijk,’ antwoordde Vorkosigan grimmig. ‘Zo kan ik de hele wereld rondlopen. Wacht maar af.’
Op de vijfde dag werd Gregor teruggebracht naar de hoofdstad. Vorkosigan en Cordelia namen het samen op zich om hem te vertellen dat Kareen dood was. Hij huilde en was over zijn toeren. Toen hij kalmeerde, werd hij meegenomen voor een ritje in een grondmobiel met een transparant krachtschild om troepen te inspecteren. In werkelijkheid inspecteerden de troepen hem, zodat duidelijk was dat hij leefde en Vordarians geruchten van zijn dood eindelijk de wereld uit werden geholpen. Cordelia reed met hem mee. Zijn zwijgende geschoktheid raakte haar diep, maar naar haar mening was het beter dan om hem eerst rond te rijden en het hem daarna te vertellen. Als ze gedurende de hele rit had moeten luisteren naar zijn herhaaldelijke vragen wanneer hij zijn moeder weer zou zien, zou ze zelf zijn ingestort. De rouwdienst voor Kareen was openbaar, maar lang niet zo uitgebreid als die in minder chaotische tijden zou zijn geweest. Gregor moest voor de tweede maal in een jaar een brandstapel aansteken. Vorkosigan vroeg Cordelia om Gregors hand met dc fakkel te leiden. Dit deel van de rouwplechtigheid leek bijna overbodig na wat ze in de residentie had aangericht. Cordelia legde een dikke lok van haar eigen haar op de brandstapel. Gregor klampte zich aan haar vast. ‘Gaan ze mij ook doodmaken?’ fluisterde hij tegen haar. Er klonk geen angst in zijn stem, alleen een morbide nieuwsgierigheid. Zijn vader, grootvader en moeder, allemaal binnen een jaar overleden; geen wonder dat hij zich een doelwit voelde, hoewel zijn begrip van de dood op deze leeftijd nogal verward was.
‘Nee,’ zei ze ferm. Ze trok hem dichter tegen zich aan. ‘Dat laat ik niet toe.’ God sta haar bij, deze ongefundeerde belofte leek hem werkelijk te troosten.
‘Ik zal alles gebruiken,’ verklaarde hij kalm, ‘als dat me helpt om Gregor over vijftien jaar als geestelijk gezond en competent man op de troon te zetten, aan het hoofd van een stabiele regering. Ik zal jou gebruiken, mezelf, wat er maar nodig is. Het zou onverdraaglijk zijn om zo’n hoge prijs te betalen en dan alsnog te falen.’ Ze zuchtte en legde haar hand in de zijne.’ Als me iets mocht overkomen, doneer mijn overblijvende lichaamsdelen dan ook maar. Dat is de Betaanse manier. Zuinigheid met vlijt…’
Hij moest onwillekeurig glimlachen. Ze zaten met hun gezicht naar elkaar toe en lieten hun voorhoofd even tegen elkaar rusten, om elkaar moed te geven. ‘… bouwt huizen als kastelen.’ Haar stilzwijgende belofte aan Kareen werd tot beleid verheven toen zij en Aral, als echtpaar, officieel door de Raad van Graven werden aangewezen als Gregors voogden. Dit was op een of andere manier wettelijk gescheiden van Arals voogdijschap over het Keizerrijk als regent. Premier Vortala nam de tijd om haar erover toe te spreken en duidelijk te maken dat haar nieuwe plichten haar geen politieke macht gaven. Ze vervulde wel taken op financieel gebied, waaronder het beheer van bepaalde eigendommen die los stonden van de keizerlijke bezittingen en Gregor strikt op grond van zijn titel als graaf Vorbarra toebehoorden. En Aral delegeerde de supervisie over de hofhouding van de keizer naar
