12
— Zabije cie, manhundr! Oblales woda moja twarz — ryczal Ottar.
— Stop! — Barney zszedl na poklad i podal mu recznik. — Twoja kwestia brzmi: „Nie zblizaj sie do zagla! Zabije pierwszego, ktory polozy na nim reke! Nie zwijac zagli. Mowie wam — czuje lad! Nie traccie nadziei!”. To masz powiedziec. W tym kawalku nie ma nic na temat wody.
— On chlusnal ta woda naumyslnie — odparl gniewnie Ottar.
— Pewnie, ze tak, jestes na pelnym morzu, wiele mil od ladu, w samym sercu sztormu, wiatr miota ci — rozbryzgi piany prosto w twarz. Musi ci sie to zdarzac ilekroc jestes na morzu. Wtedy chyba sie nie wsciekasz ani nie obrzucasz oceanu najgorszymi wyzwiskami — czemu wiec teraz to robisz?
— Na morzu nie. Tylko gdy suchy lad. Naprzeciw domu.
Wyjasniac jeszcze raz na czym polega produkcja filmu, ze obraz na ekranie musi do zludzenia przypominac rzeczywistosc i ze aktorzy musza myslec o tym tak, jakby wszystkie te sceny rozgrywaly sie naprawde, nie mialo najmniejszego sensu. Ten temat byl juz poruszany co najmniej o czterdziesci razy za duzo. Dla tego, zlozonego z samych cnot meskich Skandynawa, kino nic nie znaczylo. Co moglo miec dla niego znaczenie? Jedzenie, picie i inne przyjemnosci natury czysto fizjologicznej. I poczucie dumy!
— Dziwi mnie, ze przejmujesz sie taka drobnostka, jak troche wody, Eddy — Barney zwrocil sie do rekwizytora — chlusnij mi wiadro wody prosto w gebe.
— Jestem do uslug, panie Hendrickson.
Eddy wzial solidny rozmach i wlal zawartosc wiadra prosto w strumien powietrza wydmuchiwanego przez urzadzenie wytwarzajace sztuczna wichure. Silny prysznic uderzyl w twarz Barneya.
— Wspaniale! — krzyknal, usilujac przezwyciezyc szczekanie zebow. — Bardzo odswiezajace. Nic mnie nie obchodzi woda na mojej twarzy!
Usmiech Barneya wygladal dosc upiornie. I nic dziwnego, bowiem Hendrickson byl na poly zamarzniety. Wrzesniowe wieczory na Orkneyach i bez przemokniecia byly wystarczajaco chlodne. Teraz lodowaty wiatr przenikal jego ubranie; tnac cialo bolesnie jak ostrze noza.
— Oblejcie mnie woda! — nakazal Ottar. — Ja wam pokaze jak robic z woda.
— Zaczynamy! I nie zapomnij roli — Barney wycofal sie spoza zasiegu kamery, lecz w tym momencie zwrocil sie do niego jeden z operatorow:
— Tasma w rzutniku tla jest na wykonczeniu, panie Hendrickson.
— Przewincie ja natychmiast. Pospieszcie sie albo zostaniemy tu do rana.
Miotane sztormem morze zniknelo z ekranu, markujacego tlo sceny i wszyscy mogli chwile odpoczac. Rekwizytor, zawieszony na specjalnej platformie tuz przy burcie knorra, wlaczyl elektryczna pompe, by uzupelnic zapas wody morskiej w beczce. Ottar stal samotnie przy wiosle sterowym spoczywajacego na plazy okretu i z dezaprobata patrzyl w przestrzen. Silne reflektory tworzyly oslepiajaco jasny krag swiatla obejmujacy knorra i kawalki plazy po obydwu jego burtach — reszta swiata pograzona byla w ciemnosciach.
— Daj mi papierosa, moje zupelnie przemokly — zwrocil sie Barney do sekretarki.
— Gotowe, panie Hendrickson — krzyknal operator.
— Doskonale! Wszyscy na plan! Kamera!
Dwoch technikow wparto sie calym ciezarem ciala w dlugie dzwignie, ktore powodowaly, ze sztuczny poklad okretu wraz ze stojacym na nim Ottarem wznosil sie i opadal w rytm wyswietlanych na ekranie fal.
— Ruszamy!
Ottar zacisnawszy zeby stawial czola zawierusze i zmagal sie z wioslem sterowym, ktore usilowal mu wyrwac z rak czlowiek ukryty poza zasiegiem kamery.
— Zostaw ster! Na Thora! zabije kazdego kto dotknie steru — krzyknal. Strumien wody rozbryznal sie ponad nim i Ottar zasmial sie lodowato. — Nie boje sie wody, kocham wode! Rozwinac zagle — czuje lad. Nie traccie nadziei…!
— Stop! — nakazal Barney.
— Przekreca wszystko z podziwu godnym talentem. Niczego takiego nie napisalem — obruszyl sie Charley Chang.
— Dajmy temu spokoj, Charley. Za kazdym razem, gdy jest choc troche bliski oryginalu, uwazam to za usmiech fortuny. — Barney podniosl glos. — W porzadku. Na dzis koniec. Jutro zbiorka o 7.30, tak zebysmy zlapali poranne swiatlo. Jens, Amory — zanim odejdziecie, chcialbym z wami chwile porozmawiac.
Stali teraz na srodokreciu, w poblizu glownego masztu. Barney na probe uderzyl pieta w poklad.
— To ma doplynac do Ameryki Polnocnej? — spytal.
— Co do tego nie mam najmniejszych watpliwosci — odparl Jens Lynn. — Z reguly knorry byly znacznie lepsze — i szybsze — od statkow Kolumba, a takze od innych statkow, ktorymi Hiszpanie i Anglicy podrozowali do Nowego Swiata piecset lat pozniej. Losy tych okretow sa dokladnie opisane w sagach.
— Tak, ale niech pan nie zapomina, ze mielismy ostatnio wiele watpliwosci co do informacji zawartych w tych sagach.
— Sa i inne dowody. W roku 1932 wierna kopia takiego okretu, dluga na 60 stop, poplynela na zachod jedna z tras uzywanych przez Kolumba i pokonala ja w czasie o 30% krotszym od jego najlepszego rezultatu. Na temat tych okretow panuje mnostwo niedorzecznych opinii, uwaza sie na przyklad, ze przy pomocy swojego wielkiego, prostokatnego zagla w stanie plynac tylko z wiatrem. Okazuje sie jednak, ze mogly, a raczej ze moga trzymac kurs przy wietrze bocznym, nawet przy odchyleniu o piec rumbow. Co najbardziej interesujace, ten sposob zeglugi i stosowany do niego zagiel nazywane byly „beita”, od tego tez slowa pochodzi angielskie okreslenie, oznaczajace „wyostrzac do wiatru”.
— Mam na to panskie slowo! Ale co tak cuchnie?
— Ladunek — odparl Jens wskazujac na umieszczone wzdluz burt okazale wzgorki, okryte przywiazanymi mocno pokrowcami. — Tego typu okrety nie maja ladowni i cale cargo spoczywa na pokladzie.
— Dobrze, ale co to jest — ser limburski?
— Nie, przewaznie zywnosc, pasza dla bydla, piwo i inne podobne rzeczy. A ten odor wydobywa sie z plociennych pokrowcow. Zaimpregnowano je tranem, dziegciem i maslem.
— Nader pomyslowo — Barney wskazal na otwarty, ciemny otwor studni, ziejacy na srodokreciu tuz za masztem. — Co sie stalo z pompami recznymi, ktore mielismy tu zamontowac? Ten okret musi doplynac do Winlandu — albo nici z filmu — i zeby miec te pewnosc trzeba podjac wszelkie mozliwe srodki bezpieczenstwa. Amory uwaza, ze pompy bylyby bardzo na miejscu — a zatem gdzie one sa?
— Ottar sie na nie nie zgodzil. Odniosl sie do nich z wielka podejrzliwoscia. Obawia sie, ze sie zepsuja i nikt nie bedzie umial zlozyc ich do kupy. Cokolwiek by powiedziec na temat ich wlasnego systemu jeden facet wyciaga kublem wode ze studni, a drugi wylewa ja za burte — to chociaz mozna nazwac go prymitywnym, ale zawsze dziala.
— Dopoty, dopoki sa ludzie i wiadra, a tego o ile wiem im nie brak. W porzadku, skapowalem. Nie mam zamiaru uczyc Ottara jego fachu — chcialem sie tylko upewnic, czy rzeczywiscie go zna. A co z tym nawigacyjnym interesem, ktory zamontowales, Amory? — spytal Barney.
— Zeby zabezpieczyc przed ewentualnymi wstrzasami, umiescilem go w kadlubie. Na wierzchu jest tylko nieskomplikowana tarcza, ktora sternik moze z latwoscia obserwowac.
— A bedzie to dzialac?
Czemu nie? Ci Normanowie calkiem niezle znaja sie na nawigacji. Ich szlaki morskie nie sa zazwyczaj zbyt dlugie, wiec ustalaja sobie kurs i zegluja od jednego widocznego punktu wybrzeza do nastopnego. Znaja kierunki pradow oceanicznych i obyczaje ptactwa morskiego — w ten sposob moga z latwoscia odnalezc lad. W dodatku potrafia precyzyjnie okreslac swoja pozycje badajac wysokosc Gwiazdy Polarnej. Wszelka pomoc, jakiej zamierzamy im udzielic, musi sie miescic w granicach systemu nawigacyjnego, do ktorego przywykli — ma ona ulatwic im zeglugo, lecz nie moze spowodowac tragedii w razie, gdyby zawiodla. Najbardziej oczywista bylaby prosta busola, ale moglaby ona byc dla nich urzadzeniem zbyt dziwnym. Poza tym poslugiwanie sie kompasem na tych szerokosciach geograficznych jest dosc skomplikowane. Zbyt wiele tu anomalii magnetycznych i rozbieznosc miedzy polnoca geograficzna a magnetyczna jest bardzo wyrazna.
— Dobrze, na razie opowiedziales, czego nie zrobiles. Teraz chcialbym wiedziec, czego dokonales.
— Wmontowalem w rufo zyrokompas z zapasem baterii o przedluzonej zywotnosci. Wlaczymy go, gdy odplyna — baterie powinny dzialac co najmniej miesiac. Sam zyrokompas to jedna z tych zminiaturyzowanych,
