Вось на лаўку яны селі, Галовы спусьцілі,Думкі моцна іх здалелі, Сэрца засмуцілі.Не згадаць іх дум маўклівых, Дзе яны іх носяць —Мо гуляюць там, на нівах, А мо волі просяць.Катаржане — хлебаробы, Дзеці вёсак, поля:Таго бойка з-за худобы Прывяла ў няволю,Той з суседам пасварыўся, Ў таго зяць паганы,А той, з братам як дзяліўся, Зарабіў кайданы,Той за нораў свой сярдзіты Ці за лішак жару…Гэта — цёмны люд, забіты, Беднаты ахвяра.*Што за думкі — не згадаю: Цьмяна іх гаворка.Адно толькі добра знаю: Горка людзям, горка!
У вастрозе
Нудна Сьцёпку за рашоткай, Нудна, эх, старому!Плачуць думкі, рвуцца думкі Сьцёпкавы дадому.Дома жонка, дома дзеткі… Бог сьвяты іх знае,Як жывецца небаракам Там, у родным краі!Ходзіць Сьцёпка з вугла ў вугал Ды зірне ў аконца:За рашоткай відно неба, Хмарак валаконцы.Эй, хмурынкі! Плывяце вы У старонку тую,Дзе пакінуў я сямейку, Хатачку старую!Ох, паплыў бы я, здаецца, Хмаркі, разам з вамі,Каб на вёску сваю глянуць Нуднымі вачамі.Там, далёка, за дамамі, Разьляглося поле,Лес, узгоркі і курганы… Эх, прастор там, воля!Дзесь у полі дым сінее — Бульбу люд капае.Сьцёпка ж бедны так марнее, Долю праклінае…Ляжа Сьцёпка спаць на нары, I праз цэлу ночкуСны аб роднай вёсцы сьняцца, Аб сваім куточку!..Нудна Сьцёпку за рашоткай, Нудна, эх, старому!
